فردوسی

نکات مهم درسی

نکات مهم درس ادبیات پیش دانشگاهی

ادبیات پیش‌دانشگاهی (1)
درس اول
درآمدی بر تحمید یّه / نی‌نامه
لغت
1- «نفیر» ؛ یعنی ... : فریاد و زاری
2- «اشتیاق» به چه معنی است؟ میل قلب به دیدار محبوب
3- «نعت» ؛ یعنی ... : ستایش
املاء
4- در عبارت «ادئیه‌ی دینی و مناجات‌های ائمه‌ی اطهار با حمد الهی آغاز می‌شود» کدام واژه غلط نوشته شده است؟ ادعیّه
تاریخ ادبیات
5- منظومه‌ی «شیرین و فرهاد» اثر کیست؟ وحشی بافقی
6- نمونه‌ی عالی تحمیدیه پیش‌تر از همه در کدام کتاب است؟ شاهنامه‌ی فردوسی
7- «نی‌نامه» چند بیت از دفتر اول مثنوی است؟ هجده بیت
آرایه‌های ادبی
8- بیت «هرکسی کاو دور ماند از اصل خویش / باز جوید روزگار وصل خویش» چه آرایه‌هایی دارد؟ تلمیح، جناس
9- مصراع «همچو نی زهری و تریاقی که دید؟» کدام آرایه را دارد؟ متناقض نما
10- «آتش» در مصراع «هرکه این آتش ندارد، نیست باد» چه آرایه‌ای را پدید آورده است؟ استعاره از گرمی و شور عشق
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- مولانا در مثنوی، انسان آگاه را به چه چیزی تشبیه کرده است؟ نی‌ و چنگ
12- چه چیزی در نی آواز پدید می‌آورد؟ کشش انسان آگاه به‌سوی پروردگار
13- «دامن از خاک برچیدن» کنایه از چیست؟ دل بریدن از دنیا
14- «سینه خواهم شرحه شرحه از فراق» ؛ یعنی ... : شنونده‌ای دردمند می‌خواهم
15- در مصراع «جفت بدحالان و خوش‌حالان شدم» بدحالان؛یعنی...: آن‌ها که سیر و سلوکشان به‌سوی حق کند است.
16- منظور از «ماه» در این مصراع چیست؟ «هرکه جز ماهی، ز آبش سیر شد...» : عاشق
17- بیت«من به‌ هرجمعیّتی نالان‌شدم / جفت‌ بدحالان‌ و خوش‌حالان ‌شدم» بیانگر کدام ویژگی «نی» است؟ سازگار بودن
درس دوم
مناجات / نیایش
لغت
1- «دنائت» ؛ یعنی ... : پستی
2- «ملاهی» جمع ... است به معنی ... : ملهی، آلات لهو
3- «تیه» ؛ یعنی ... : بیابان
4- «مظالم» ؛ یعنی ... : محل دادخواهی
5- «مناعت» ؛ یعنی ... : بلندنظری
6- «پای‌بطلان برعنوان حق‌گذارم»؛ یعنی... :حق‌وحقیقت‌را باطل‌کنم.
7- «ارحم‌الراحمین» ؛ یعنی ... : مهربان‌ترین بخشایندگان
املاء
8- کدام واژه‌ها املای نادرست دارند؟
«بیقوله، جهل و ذلال، خفت و مزلّت» : بیغوله، ضلال، مذلّت
تاریخ ادبیات
9- مترجم کتاب «صحیفه‌ی سجادیه» کیست؟ جواد فاضل
10- «سنایی غزنوی» در کدام قرن می‌زیست؟ قرن ششم
آرایه‌های ادبی
11- «تیه گمراهی و ضلالت» کدام آرایه را دارد؟ تشبیه
12- مصراع «حسن تو به دست خویش بیدارم کرد» کدام آرایه را دارد؟ تشخیص
13- «لب و دندان سنایی همه توحید تو گوید» لب و دندان «مجاز» است از ... : سخن
14- بیت «نتوان وصف تو گفتن که تو در فهم نگنجی / نتوان شبه تو جستن که تو در وهم نیایی» کدام آرایه را دارد؟ ترصیع
درک مطلب و دانستنی‌های درس
15- «مگر» در مصراع «مگر از آتش دوزخ بودش روی رهایی» ؛ یعنی ...: امید است
16- «همه درگاه تو جویم / همه از فضل تو پویم» ؛ یعنی ... : تنها در پی فضل و بخشش تو هستم.
17- «همه بیشی تو بکاهی، همه کمّی تو فزایی» ؛ یعنی ... : کم و زیاد شدن‌ها همه به دست توست.
درس سوم
درآمدی بر ادبیات حماسی
لغت
1- «حماسه» در لغت به معنای ... : دلاوری و شجاعت
2- «ابداع» ؛ یعنی ... : آفرینش
3- «مدون» در «داستان‌های‌شفاهی مدون» ؛ یعنی ... : جمع‌آوری شده
املاء
4- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟
(حوضه‌ی‌عاطفی،شاهنامه‌های‌منثور،اصطلاح‌حماسه) : حوزه‌ی‌عاطفی
تاریخ ادبیات
5- حماسه‌ی«گیل گمش» از کدام نوع حماسه است؟ طبیعی و ملی
6- «ایلیاد و ادیسه» اثر کدام شاعر باستانی است؟ هومر یونانی
7- زمینه‌های‌اصلی‌حماسه‌رانام‌ببرید؟داستانی،قهرمانی،ملی،خرق‌عادت
درک مطلب و دانستنی‌های ادبی
8- فایده‌ی اصلی تقسیم‌بندی آثار ادبی براساس محتوا و حوزه‌ی عاطفی این است که ... : به خوبی می‌توان علل ضعف یا نیرویافتن یکی از انواع را در دوره‌ای خاص بررسی کرد.
9- تقسیم‌بندی منتقدان اروپایی از آثار ادبی براساس ...... بوده است. : محتوا و حوزه‌ی عاطفی
10- در ادبیات ملل اسلامی تقسیم‌بندی آثار ادبی براساس ...... بوده است. : شکل و قالب
11- آثار ادبی از دیدگاه محتوا و بار عاطفی به چند دسته تقسیم می‌شوند؟ چهار دسته ، حماسی، غنایی، تعلیمی، نمایشی
12- در ادبیات گذشته‌ی سرزمین ما، کدام نوع ادبی رواج و رونق چندانی نداشته است؟ ادبیات نمایشی
13- «انه اید» سروده‌ی ویرژیل شاعر روم باستان از کدام نوع حماسه است؟ حماسه‌ی مصنوع
14- اصلی‌ترین زمینه‌ی حماسه چیست؟ داستانی بودن
15- نام قهرمان ملی در «بهشت گم‌شده‌ی میلتون» چیست؟ آدم
16- وجود سیمرغ، دیو سپید، عمر هزارساله‌ی زال ... بیانگر کدام زمینه‌ی حماسه است؟ خرق عادت
17- «خرق عادت» ؛ یعنی ... : حوادثی که با منطق و تجربه‌ی علمی سازگاری ندارد.
18- «ظفرنامه‌ی حمدالله مستوفی و شهنشاه نامه‌ی ملک‌الشعرای صبا» چه نوع حماسه‌ای هستند؟ مصنوع
19- اثر «آزاد سرو سیستانی» چه نام دارد؟ اخبار رستم
20- دوعامل‌جدایی‌ناپذیر منظومه‌های‌حماسی را نام‌ببرید؟وزن‌وآهنگ
درس چهارم
کاوه‌ی دادخواه
لغت
1- «در اساطیر باستان، چهره‌ی انقلابی کاوه‌ی آهنگر بی‌نظیر است.» اساطیر ؛ یعنی ... : افسانه‌ها، جمع اسطوره
2- «خوالیگر» ؛ یعنی ... : آشپز، طباخ
3- «زخم درای» کدام معنی را دارد؟ ضربه‌ی پتک
املاء
4- در جمله‌ی «بعضی از معاصران، درباره‌ی داستان ضحّاک تعمّل کرده‌اند.» کدام واژه نادرست نوشته شده است؟ تأمّل
تاریخ ادبیات
5- کتاب «چشمه‌ی روشن» اثر کیست؟ دکتر غلامحسین یوسفی
6- نام پدر «فریدون چه بود؟ آبتین
آرایه‌های ادبی
7- «سر از بند ضحّاک بیرون کند» چه آرایه‌ای دارد؟ کنایه، سرپیچی و نافرمانی کند.
8- مصراع «همه‌سوی دوزخ نهادید روی» چه‌آرایه‌ای دارد؟ جناس، سوی، روی
9- در مصراع «ز دیوارها خشت و از بام سنگ» چه آرایه‌ی ادبی را می‌یابید؟ ایهام تناسب، خشت، نیزه‌ی کوچک و توده‌ی فشرده شده از گل که در معنی دوم با سنگ تناسب دارد.
درک مطلب و دانستنی‌های درس
10- منظور از «بی‌بها چرم آهنگران» چیست؟ درفش کاویانی
11- «قیام کاوه» با کدام نهضت عدالت‌خواهانه قابل مقایسه است؟ انقلاب فرانسه
12- «ضحّاک» در اوستا چگونه موجودی است؟ سه پوزه‌ی سه سر شش چشم
13- «شماریت با من بباید گرفت» ؛ یعنی ... : باید به من حساب پس بدهی.
14- در اساطیر ایران، مار مظهری است از ... : اهریمن
15- «بدرید و بسپرد محضر به پای» ؛ یعنی : ... : استشهاد نامه‌ را پاره کرد و زیر پا انداخت
16- «براندیشیدن» در مصراع «نه هرگز براندیشم از پادشا» به چه معنی است؟ ترسیدن
17- مصراع«ببارید چون‌ژاله ز ابرسیاه/ کسی را نبد بر زمین‌جایگاه» معادل کدام ضرب‌المثل است؟ جای‌سوزن انداختن‌نبود.
درس پنجم
گذر سیاوش از آتش
لغت
1- کلمه‌ی مشخص‌شده در مصراع «هیون آرد از دشت صدکاروان» به چه معنی است؟ اسب و شتر بزرگ
2- «غو» در مصراع «چو او را بدیدند برخاست غو» یعنی ... : داد و فریاد ، خروش
3- «سپَردن» : یعنی ... : پای مال کردن و زیرپاگذاشتن
املاء
4- در مصراع «که را بیش، بیرون شود کار نقض!» کدام کلمه نادرست نوشته شده است؟ نغزه
دانستنی‌های کتاب
5- وزیر خردمند افراسیاب کیست؟ پیران ویسه
6- کدام دوشهر را سیاوش در توران بنا می‌نهاد؟ گنگ دژ، سیاوش‌گرد
آرایه‌های ادبی
7- کدام واژه در مصراع «سراسر همه‌ی دشت بریان شدند» مجاز است؟ دشت
8- بیت «همی کند سودابه از خشم موی / همی‌ریخت آب و همی خست روی» کدام آرایه‌ها را دارد؟ کنایه، جناس، مراعات نظیر
9- «مشبه‌به» در بیت «چو از کوه آتش به هامون گذشت/ خروشیدن آمد ز شهر و ز دشت» کدام واژه است؟ کوه
درک مطلب و دانستنی‌های درس
10- چرا«سیاوش» داوطلبانه برای‌مقابله با افراسیاب به‌توان می‌رود؟ برای دورماندن از وسوسه‌های سودابه و خیره‌سری‌های کاووس.
11- «سنگ بر سبو زدن» کنایه از چیست؟ آزمایش و امتحان کردن
12- «به گفتن نشاندن» در مصراع «همی با سیاوش به گفتن نشاند» ؛ یعنی ... : روبه رو کردن
13- «سیاووش را کرد باید درست» ؛ یعنی ... : باید سیاوش را اصلاح و تنبیه کرد.
14- در بیت «به صدکاروان اشتر سرخ موی / همی هیزم آورد پرخاش جوی» پرخاش جوی کیست؟ کی‌کاووس
15- «موبد» در مصراع «چنین گفت موبد به شاه جهان ... » چه کسی است؟ روحانی مشاور در امور سلطنت
16- در بیت «مگر کاتش تیز پیدا کند / گنه کرده را زود رسوا کند» اعتقاد بر این است که ... بی‌گناهان در آتش نمی‌سوزند.
17- «نماز بردن» ؛ یعنی ... : تعظیم و ستایش کردن .
درس ششم
درآمدی بر ادبیات غنایی
لغت
1- «غِنا» ؛ یعنی ... : نغمه،‌ سرود و آواز خوش
2- «توسنی» ؛ یعنی ... : سرکشی و عصیان
3- معادل «غِنا» در زبان‌های اروپایی چه واژه‌ای است؟ لیریک
املاء
4- کدام واژه در عبارت «عرفان و اصطلاحات صوفیه با پیش‌گامی سنایی به حوزه غزل راه می‌یابد.» نادرست است؟ حوزه‌
تاریخ ادبیات
5- شروع شعر عاشقانه‌ی فارسی چه قرنی است؟ قرن چهارم
6- «رابعه‌ی قزداری» شاعر چه قرنی است؟ قرن چهارم
7- در شعر غنایی شاعر چه چیزی را موضوع کار خود قرار می‌دهد؟‌خویشتن خویش را
8- وسیع‌ترین افق معنوی و عاطفی در شعر فارسی متعلق به کدام نوع شعر است؟ شعر غنایی
9- در شعر حافظ، مسائل اجتماعی چگونه مطرح شده است؟ براساس «من» گسترده و اجتماعی شاعر
آرایه‌های ادبی
10- مصراع «زهر باید خورد و انگارید قند» چه آرایه‌ای دارد؟ تضاد
درک مطلب و دانستنی‌های ادبی
11- داستان‌های عاشقانه در ادب فارسی را با کدام نوع ادبی در ادب اروپا برابر دانسته‌اند؟ شعر نمایشی
12- منظومه‌های منطق‌الطیر و مثنوی مولانا با چه بیانی نوشته شده است؟ تمثیلی
13- پس از مشروطه «من» شاعر ... : اجتماعی‌تر و مردمی‌تر شده است.
14- اشعار غنایی معمولاً در چند شکل ظاهر می‌شوند؟ سه شکل بلند، متوسط، کوتاه
15- معروف‌ترین شاعران «حبسیّه‌سرا» چه کسانی هستند؟ مسعود سعد، خاقانی، فرخی یزدی
16- «سمک عیّار» تألیف کیست؟ فرامرزبن خداداد ارّجانی
17- نام دیگر کتاب «راحة الارواح» چیست و نویسنده‌ی آن کیست؟ بختیار نامه، دقایقی مروزی
18- بیت «در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم / سرزنش‌ها گر کند خار مغیلان غم مخور» با کدام بیت ارتباط معنایی دارد؟ عشق را خواهی که تا پایان بری / بس که بپسندید باید ناپسند
درس هفتم
من این همه نیستم / حدی‌خوان
لغت
1- «زندیق» در عبارت «این پیر زندیق آمد.» یعنی ... : ملحد، دهری، بی‌دین
2- «غیرت» ؛ یعنی ... : حمیّت، ناموس‌پرستی
3- «دارضیف» ؛ یعنی ... : مهمان‌خانه

املا
4- در عبارت «سیاهی دیدم مقلول و مسلسل، من او را به ضیاء خود فرستادم.» چند غلط املایی دارد؟ دو (مغلول، ضیاع)
تاریخ ادبیات
5- کتاب «کشف‌المحجوب» اثر کیست؟ علی بن عثمان جلّابی هجویری
6- نثر «کشف‌المحجوب» چگونه است و موضوع کتاب درباره‌ی چیست؟ نثر کتاب روان و سلیس است (نثر مرسل) و موضوع کتاب در تصوف است.
7- درجمله‌ی «یکی‌آواز داد ... » یکی چه نوع کلمه‌ای است؟ ضمیر مبهم
8- «را» در جمله‌ی «شیخ گفت مر مرید را» چه نوع کلمه‌ای است؟ حرف اضافه
9- جمله‌ی «این مرید را گفت : آن صندوق بیار.» چند فعل گذرا به مفعول دارد؟ دو «گفت، بیار»
10- کلمه‌ی مشخص شده چه نوع کلمه‌ای است؟ «این خصومت چرا برانگیختی؟» قید
درک مطلب
11- «من این‌همه نیستم» ؛ یعنی... : من‌شایسته‌ی این چیزها نیستم
12- معنی‌جمله‌ی«درزه‌هایی‌بیرون‌گرفت.»چیست؟بسته‌هایی‌بیرون‌آورد
13- منظور از «شیخ الحرمین» چیست؟ شیخ مکه و مدینه
14- «این غلام را در کار من کن» : یعنی ... : این غلام را به خاطر من آزاد کن.
15- «این غلام است حادی» ؛ یعنی ... : این غلامی است که آواز و سرود می‌خواند.
16- مفهوم عبارت «به حیّی از احیای عرب فراز رسیدم» چیست؟ به قبیله‌ای از قبایل عرب نزدیک شدم.
17- معنی عبارت «تو را بر همه‌ی چیزها حکم است» چیست؟ دستور تو بدون چون و چرا پذیرفته است.
18- «مرا اکرام ضعیف را امیر بیامد تا با من موافقت کند.» ؛ یعنی ... : دستور تو بدون چون و چرا پذیرفته است.
19- واژه‌ی معادل «زنبیل باف» چیست؟ خوّاص
20- «رضی‌الله عنه» چه نوع جمله‌ای است؟ معترضه‌ی دعایی
درس هشتم
مناظره‌ی خسرو با فرهاد
لغت
1- «تندیسگر» ؛ یعنی ... : مجسمه‌ساز
2- «مناظره» به چه معنی است؟ گفت و گو کردن
3- «عاجز» ؛ یعنی ... : ناتوان
املاء
4- املای درست واژه‌های «آفاغ، تَبع، آسوده‌گی» چگونه است؟ آفاق، طبع، آسودگی
تاریخ ادبیات
5- مبتکر فن مناظره در ادب فارسی کیست؟ اسدی توسی
6- استادانه‌ترین مناظره‌های معاصر از کیست؟ پروین اعتصامی
آرایه‌های ادبی
10- مصراع «بگفت انده خرند و جان فروشند» چه آرایه‌ای دارد؟ تضاد
11- قافیه‌های بیت «بگفتا دل زمهرش کی کنی پاک؟ / بگفت آن گه که باشم خفته در خاک» چه آرایه‌ای را پدید آورده است؟ جناس
12- اگر در مصراع «بگفت از جان شیرینم فزون است» شیرین به دومعنا قابل‌درک باشد، از چه آرایه‌ای استفاده‌شده است؟ ایهام
درک مطلب و دانستنی‌های درس
13- داستان‌خسرو وشیرین نظامی‌را چه ‌کسانی ‌تقلید کرده‌اند؟ امیرخسرو دهلوی، وحشی ‌بافقی، عرفی‌شیرازی، وصاف شیرازی ،هاتفی
14- «دار ملک آشنایی» ؛ یعنی ... : سرزمین عشق
15- مصراع «بگفت آشفته از مه دور بهتر» به کدام باور پیشینیان اشاره دارد؟ گذشتگان بر این باور بوده‌اند که دیوانه چون در ماه نگاه کند،‌ دیوانه‌تر می‌شود.
16- در مصراع «بگفت از گردن این وام افکنم زود» منظور از این «وام» چیست؟ سر
17- «بگفتا گر به سر یا بیش خشنود» : یعنی ... : او گفت اگر با هدیه گرفتن سر تو خشنود شود.
18- منظور از «جان» در مصراع «بگفت از جان صبوری چون توان کرد» کیست؟ معشوق
19- در بیت «به یاران گفت کز خاکی و آبی / ندیدم کس بدین حاضرجوابی» منظوراز «آبی و خاکی» چیست؟ موجودات جهان
20- «فرهاد» در این مناظره نمونه‌ی چگونه انسانی است؟ انسان پاک باز و خاکسار
درس نهم
اکسیر عشق
لغت
21- «تعلّقات» ؛ یعنی ... : دل‌بستگی‌ها
22- «اکسیر» به چه معنی است؟ هر چیز مفید و کم‌یاب، جوهری که ماهیت اجسام را تغییر دهد و کامل سازد.
املاء
23- کدام کلمه در مصراع «همه بلبلان بمردند و نماند جز قرابی» نادرست نوشته شده است؟ غرابی
تاریخ ادبیات
24- «سعدی» شاعر کدام قرن است؟ قرن هفتم
25- بیت «از در درآمدی و من از خود به در شدم / گویی کز این جهان به جهان دگر شدم» بیت نخست یک شعر ده‌بیتی است، قالب این شعر چیست؟ غزل
آرابه‌های ادبی
26- «اکسیرعشق» و «کمند نظر» چه آرایه‌ای دارند؟ تشبیه
27- در مصراع «عجب است اگر نگردد که بگردد آسیابی» واژه‌ی نگردد چه آرایه‌ای دارد؟ ایهام
28- مصراع «گوشم به راه، تا که خبر می‌دهد ز دوست» چه آرایه‌ای دارد؟ کنایه، گوش به راه بودن،‌انتظار کشیدن
درک مطلب و دانستنی‌های درس
29- «سر آن ندارد» ؛ یعنی ... : قصد ندارد
30- «برآمدن» در مصراع «دل من نه مرد آن است که با غمش برآید» به چه معنی است؟ مقابله کردن
31- مصراع «مهرم به جان رسید و به عیّوق برشدم» ؛ یعنی ... : به مدد گرمای عشق تو به والاترین مرتبه رسیدم.
32- بیت «او را خود التفات نبودی به صید من / من خویشتن اسیر کمندنظر شدم» بیانگر کدام‌امر درباره‌ی عاشق و معشوق است؟
33- بیت «با صد هزار جلوه برون آمدی که من / با صدهزار دیده تماشا کنم تورا» با کدام بیت غزل «اکسیر عشق» ارتباط معنایی دارد؟ تا رفتنش ببینم و گفتنش بشنوم / از پای تا به سر همه سمع و بصر شدم .
34- «ا زخود به در شدن» ؛ یعنی ... بی‌خود شدن
درس دهم
دولت یار
لغت
1- «تنعّم» ؛ یعنی ... : تن آسانی، فرورفتن در ناز و نعمت
2- «معتکف» در مصراع «صبح امید که بد معتکف پرده‌ی غیب ...» کدام معنی را دارد؟ گوشه‌نشین
3- «رند» ؛ در شعر حافظ ... : انسان کامل یا ولی خداست.
4- «نخوت» ؛ یعنی ... تکبر، خودپرستی
املاء
5- کدام واژه در مصراع «از هر طرف که رفتم جز وحشتم نیافزود» نادرست نوشته شده است؟ املای درست،‌ نیفزود
تاریخ ادبیات
6- محبوب‌ترین ممدوح حافظ کیست؟ شاه شیخ ابواسحاق اینجو
7- «حافظ» در کدام قرن زیسته‌ است؟ قرن هشتم
آرایه‌های ادبی
8- مصراع «آن همه ناز و تنعم که خزان می‌فرمود ...» چه آرایه‌ای را دارد؟ تشخیص
9- « مصراع «در شمار ار چه نیاورد کسی حافظ را ...» چه آرایه‌ای دارد؟ کنایه از اعتنا نکردن
درک مطلب و دانستنی‌های درس
10- در مصراع «زدم این فال و گذشت اختر و کار آخر شد» گذشتن اختر؛‌ یعنی ... : به سامان شدن کارها
11- «ساقی» در اصطلاح عرفان کدام معنی را دارد؟ واسطه‌ی فیض الهی است.
درس یازدهم
اشارت صبح / مجنون و...
لغت
1- «دستگاه» ؛ یعنی ... : قدرت، ثروت، شوکت، دولت
2- «با» در مصراع «برق با شوقم، شراری بیش نیست» کدام معنی را دارد؟ در برابر ، در مقایسه با
3- «ناوک» ؛ یعنی ... :‌نوعی تیر کوچک
4- در مصراع «دل مجنون ز شکّر خنده، خون است» واژه‌ی مشخص شده به چه معنی است؟ خنده‌ی شیرین
املاء
5- املای کدام کلمات نادرست است؟ «آریت ، محیط، آشفتگی پریشان و قوی» : عاریت، آشفتگی، پریشان و غوی
6- در مصراع «به هر جزئی ز حسن او قسوری است» کدام واژه نادرست نوشته شده است؟ قصوری
تاریخ ادبیات
7- کدام شاعر را می‌توان «نماینده‌ی تمام عیار اسلوب هندی» به شمار آورد؟ عبدالقادر بیدل دهلوی
8- کدام سبک شعری است که «به خیال‌بندی و نازک‌اندیشی و به کاربردن‌مضمون‌های بدیع و شگفت‌آفرین» مشهور است؟ سبک‌ هندی
9- «بیدل‌دهلوی» شاعر کدام‌قرن محسوب‌می‌شود؟ یازده‌و دوازده
درک مطلب و دانستنی‌های درس
10- «لاله و گل زخمی خمیازه‌اند» ؛ یعنی ... : لاله و گل به دلیل خمیازه کشیدن (شکفته‌شدن) زخمی (پرپر) می‌شوند.
11- پیام بیت «غرفه‌ی وهمیم ورنه این محیط / از تنک آبی، کناری بیش نیست» چیست؟ آگاهی‌های ما تنک مایه و کم عمق است.
12- بیت «اگر در دیده‌ی مجنون نشینی / به غیر از خوبی لیلی نبینی» ؛ یعنی ... : از دریچه‌ی چشم مجنون اگر همه‌چیز را نگاه کنی جز خوبی لیلی چیزی نخواهی دید.
13- در مصراع «کاین گلستان خنده‌واری بیش نیست» خنده‌وار بودن گلستان ؛ یعنی ... : گذران بودن عمر و جهان
14- منظور از «ماومن» در مصراع «ما و من آیینه‌داری بیش نیست» چیست؟ وجودهای عاریتی و عارضی
درس دوازدهم
سپیده‌ی آشنا / قلب مادر
لغت
1- «تهجّد» ؛ یعنی ... : شب‌زنده‌داری
2- «می‌خواستند حضیضی بیابند.» حضیض؛ یعنی ... : نشیب، پستی
3- «رعب‌آور» در عبارت «سکوتی رعب‌آور همه‌جا را فراگرفته بود.» کدام معنی را دارد؟ ترسناک
4- «چندشناک» ؛ یعنی ... : نفرت‌انگیز
املاء
5- عبارت «دیشب پس از امضای تومار عشق و فداکاری به نیایش فرو رفتند.» کدام واژه نادرست نوشته شده است؟ طومار
6- املای چندواژه نادرست است؟ «موهش،پرغوغا، ‌صُخره،‌ مظهر»: دو واژه ( موحش، سُخره)
تاریخ ادبیات
7- کتاب «ادبیات و تعهد در اسلام» اثر کیست؟ محمدرضا حکیمی
8- عمده نوشته‌های «محمدرضا حکیمی» در چه زمینه‌ای است؟ زمینه‌ی مسائل دینی و اعتقادی
آرایه‌های ادبی
9- عبارت «ماه این مشعل آسمانی هر شب به کردار روزانه‌ی انسان‌ها خیره‌خیره می‌نگرد.» چه آرایه‌ای دارد؟ تشخیص
10- «مشبه‌به» عبارت «ستارگان مانند چراغ نیم‌مرده‌ی شبانان بودند.» کدام است؟ چراغ نیم‌مرده
11- بیت «داد معشوقه به عاشق پیغام / که کند مادر تو با من جنگ» نخستین بیت یک شعر است، «قالب» شعر چیست؟ قطعه
درک مطلب و دانستنی‌های درس
12- شعر «قلب مادر» از چه زبانی ترجمه شده است؟ زبان آلمانی
13- منظور از «دیشب و امشب» در عبارت «دیشب تاریخ بشریت چنین شهیدانی نداشت و امشب آنان درگذرگاهش خفته‌اند» چیست؟ دیشب : شب عاشورا، امشب : شب شام غریبان .
14- «همه، تالیان قرآن و سحرکوشان در عبادت، یعنی ... بودند.» همگی تلاوت کنندگان قرآن و شب‌زنده‌داران برای عبادت بودند.
15- «چهره‌پرچین‌کردن» ؛ یعنی ... : اخم کردن
16- عبارت «شاعری است با زبانی چالاک و بیانی گرم و زنده و پوینده» وصف کدام شاعر است؟ ایرج میرزا
درس سیزدهم
کیش مهر / رنج بی‌حساب
لغت
1- «خضاب» ؛ ‌یعنی ... : گلگونه، آن چه سر و صورت و پوست را بدان رنگ کنند. حنا.
2- «بهل» درمصراع«بهلِ گر بگیرندبیکارها» کدام معنی را دارد؟بگذار
3- «بادبام»درمصراع«درد پرده‌ی‌غنچه را بادبام»؛یعنی ... : بادبامدادی
4- در مصراع «مهین مهرورزان که آزاده‌اند ...» کلمه‌ی مشخص شده به چه معنی است؟ بزرگ، بزرگ‌ترین
املاء
5- املای کدام ترکیب نادرست است؟ «غرق بطالت، گفتار ناثواب، غم‌هجران» : گفتار ناصواب
تاریخ ادبیات
6- تفسیر ارزشمند«المیزان»، اثر کیست؟ علامه سیدمحمدحسین طباطبایی
7- کتاب «چهل حدیث» اثر کیست؟ امام‌خمینی
آرایه‌های ادبی
8- مصراع «پیاپی بکشن جام و سر گرم باش» چه آرایه‌ای دارد؟ ایهام، سرگرم باش دو معنا دارد : مشغول باش، گرم و پرنشاط باش.
9- «شاباش» در مصراع «بهاران که شاباش ریز سپهر» استعاره از چیست؟ باران
10- مصراع «برقصد به صدناز گلنازها» چه آرایه‌ای دارد؟ تشخیص
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- منظور شاعر از «دل افگارها» در بیت «به شادی و آسایش و خواب و خور / ندارند کاری دل افگارها» کیست؟ عاشقان، دل‌سوختگان طریق عشق
12- در مصراع «کشد رخت، سبزه به هامون و دشت» رخت کشیدن ؛ یعنی ... : رفتن
13- «بکش جام در بزم می‌خوارها» ؛ یعنی ... : در مجلس عاشقان و عارفان، شراب عشق الهی را بنوش.
14- پیام بیت «به اندوه آینده خود را مباز / که آینده خوابی است چون پارها» چیست؟ حال را غنیمت بدان.
15- «بهل گر بگیرند بیکارها» ؛ یعنی ... : بگذار بی‌خبران خرده بگیرند.
16- بیت «با صبا در چمن لاله سحر می‌گفتم / که شهیدان که‌اند این همه خونین کفنان؟» با کدام بیت درس ارتباط معنایی دارد؟ به خون خود آغشته و رفته‌اند / چه گل‌های رنگین به جوبارها
17- در بیت «پرستش به مستی است در کیش مهر / برون‌اند زین جرگه، هشیارها» شاعر کمال پرستش را در چه می‌داند؟ مستی
درس چهاردهم
رباعی و دوبیتی دیروز و امروز
لغت
1- «نشتر» ؛ یعنی ... : آلتی تیز و برنده، رگ‌زن
2- «فردا» در مصراع «چو فردا نامه‌خوانان نامه خوانند... » کدام معنی را دارد؟ روز قیامت
3- «رُستن» ؛ یعنی ... : روییدن
4- «آیو» در مصراع «مکن کاری که بر پا سنگت آیو» به چه معنی است؟ آید
تاریخ ادبیات
5- «رباعی» چگونه شعری است؟ از چهار مصراع تشکیل شده است و وزن «لاحول ولا قوة الا بالله» را دارد.
6- تفاوت «رباعی» و «دوبیتی» در چیست؟ رباعی با هجای بلند آغاز می‌شود، اما دوبیتی با هجای کوتاه و دیگر این که دوبیتی به زبان محلی است.
7- معروف‌ترین‌شاعری‌که رباعی‌سروده‌است،کیست؟ خیام نیشابوری
8- دوبیتی‌های کدام‌شاعر معروف و مشهور است؟ باباطاهر همدانی
آرایه‌های ادبی
9- کدام ترکیب «تشبیه» است؟ «رگ روح، شبنم عشق. شاخسار بوستان» : شبنم عشق
10- مصراع «از شبنم عشق خاک آدم گل شد» چه آرایه‌ای دارد؟ تلمیح، تشبیه، مراعات نظیر
11- درمصراع«کویرم، دستم‌از هرچیزخالی‌است»کدام‌واژه «تشخیص» دارد؟ کویر
درک مطلب
12- شاعر در مصراع «بس فتنه و شور در جهان حاصل شد» به چه امری اشاره می‌کند؟ جهان به جنبش و حرکت درآمد. (بعد از آفرینش است).
13- بیت «چوفردا نامه‌خوانان نامه خوانند / تو را از نامه‌خواندن ننگت آیو» ؛ یعنی ... : روزقیامت که به اعمال‌بندگان رسیدگی‌می‌کنند، تو از کارنامه‌ی اعمال خود شرمگین خواهی بود.
14- معنی مصراع «پا بر سر سبزه تا به خواری ننهی» چیست؟ دقت کن که از روی بی‌اعتنایی و خواری پای خود را به سر سبزه‌ها نگذاری
15- منظور شاعر از «لاله‌ی پرپر» در بیت «بیا گم کرده‌ی دیرین خود را / سراغ از لاله‌ی پرپر بگیریم» کیست؟ شهید
16- در مصراع «بیا ای دل از این جا پر بگیریم ...» منظور از «این‌جا» چیست؟ این جهان
درس پانزدهم
ادبیات تعلیمی / پرده‌کوبی
لغت
1- «ژاژخایان» ؛ یعنی ... : بیهوده‌گویان.
2- «زبان درکشیدن» در مصراع «زبان درکش ای مرد بسیاردان» کدام معنی را دارد؟ سکوت کردن
3- در مصراع «چراگوید آن چیز در خفیه، مرد» واژه‌ی مشخص شده به چه معنی است؟ مخفیانه
4- «شهربند» ؛ یعنی ... : زندانی
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «انحطاط جوامع ـ خلاقیت و ابتکار ـ مرهله‌ی ابتدایی» : مرحله‌ی ابتدایی
تاریخ ادبیات
6- «نصاب الصبیان» اثر کیست و موضوع آن چیست؟ ابونصر فراهی، تعلیم لغت
7- موضوع کدام کتاب در صرف و نحو عربی است؟ الفیه‌ی ابن مالک
8- اثر «حاج ملاهادی سبزواری» در فلسفه و الهیات چه نام دارد؟ منظومه
9- کتاب‌های«سرودزندگی‌ومنظومه‌ی‌فن‌شعر» اثر کیست؟ لانگفلو، بوالو
10- در ادبیات ملل چند نوع شعر تعلیمی یافت می‌شود؟ دو نوع
آرایه‌های ادبی
11- مصراع «اگر پای در دامن آری چو کوه» چه آرایه‌ای را دارد؟ کنایه
12- کدام واژه در مصراع «که بیند که شمع از زبان سوخته است» مجاز است؟ زبان
13- در بیت «صد انداختی تیر و هر صد خطاست/ اگر هوشمندی یک انداز و راست» کدام دو واژه «تضاد» دارند؟ خطا، راست
درک مطلب و دانستنی‌های درس
14- «سرت ز آسمان در کشوه» ؛ یعنی ... : مقام بلندی می‌یابی
15- مصراع «که فردا قلم نیست بر بی‌زبان» ؛ یعنی ... : روز قیامت بی‌زبان و لال از نظر گفتار بازخواست نمی‌شود.
16- ضرب المثل «گز نکرده پاره کردن» کدام مصراع را به‌خاطر می‌آورد ؟ نشاید بریدن نینداخته
17- «ده مرده گوی» ؛ یعنی ... : کسی که به اندازه‌ی ده مرد سخن می‌گوید.
درس شانزدهم
مست و هوشیار ... / ذکر حسین‌بن منصور
لغت
1- جور» ؛ یعنی ... : دورافتاده
2- در عبارت «دستار و درّاعه درپوشید و به مدرسه رفت.» درّاعه؛ یعنی ... : جبه
3- «لباس و پوشش خاصّ هر صنف» چه نام دارد؟ زیّ
4- معنی «صفدر» در عبارت «آن شجاع صفدر صدیق...» چیست؟ دلیر، کسی که صف لشگر را می‌درد.
املاء
5- در عبارت «هم در غایت سوز و اشتیاق بود و هم در شدّت لهب فراغ» کدام واژه نادرست نوشته شده است؟ فراق
6- عبارت «در زیّ اهل سلاح و شرع و سنّت بود. الفاظی مشکل در حقایق و اصرار و معارف داشت» چند غلط املایی دارد؟ دو (صلاح، اسرار)
تاریخ ادبیات
7- «مولوی‌نامه» اثر کیست؟ جلال‌الدین همایی
8- تنها اثر منثور «عطارنیشابوری» چه نام دارد؟ تذکرة‌الاولیاء
آرایه‌های ادبی
9- «گل» در مصراع «ای گل، به دست مال هوس پیشگان مرو» چه آرایه‌ای را به‌خود آورده است؟ استعاره
10- کدام واژه‌ها در مصراع «آن آبرو چو جوی بود رنج و غصه سنگ» مشبه‌به است؟ جوی، سنگ
11- کدام ترکیب «تشبیه است؟ «چاه مذلت، جیب قناعت، چرخ کج‌مدار» چاه مذلت
درک مطلب و دانستنی‌های درس
12- منظور از «اهل صوت» در عبارت «آن روز که من سر چوب پاره سرخ کنم تو جامه‌ی اهل صورت پوشی.» چه کسانی هستند؟ متشرعان
13- «او سخن اهل زمانه را هیچ وزن ننهادی.» ؛ یعنی ... : به حرف و سخن مردم توجهی نمی‌کرد.
14- «دست بر نهادن» ؛ یعنی ... : دعا کردن
15- مصراع «گفت آگه نیستی کز سر در افتادت کلاه» جز معنای ظاهری، بیانگر چیست؟ تعادل نداشتن مست را بیان می‌کند.
16- شاعر در مصراع «گفت دیناری بده پنهان و خود را وارهان» به کدام پدیده‌ی اجتماعی اشاره دارد؟ رشوه‌گیری
درس هفدهم
درآمدی بر توصیف / گویی بط سفید
لغت
1- «چوک» در مصراع «چوک ز شاخ درخت، خویشتن آویخته» کدام معنی را دارد؟ شباویز، مرغ حق
2- «نحل» ؛ یعنی ... : زنبور عسل
3- در مصراع «برگل تر عندلیب، گنج فریدون زده است» گنج فریدون به چه معناست؟ سرود و نغمه
4- «غالیه» ؛ یعنی ... : مواد خوشبو با رنگ سیاه و مرکب از مشک و عنبر و کافور و...
املاء
5- در مصراع «بیخته مشک سیاه، ریخته درّ سمین» کدام واژه نادرست نوشته شده است؟ ثمین
تاریخ ادبیات
6- از برجسته‌ترین نویسندگان مکتب «ناتورالیسم» چه کسی را می‌توان نام برد؟ امیل زولا
7- بدیع‌ترین توصیفات مجالس بزم در آثار کدام شاعر آمده است؟ نظامی گنجه‌ای
آرایه‌های ادبی
8- اگر شاعر به «عناصر بی‌جان طبیعت، پرندگان، گل‌ها و دیگر موجودات احساس و صفت بشری ببخشد» از چه آرایه‌ای استفاده کرده است؟ تشخیص (جان‌بخشی)
9- در مصراع «گویی بطّ سفید، جامه به صابون زده است» جامه استعاره از چیست؟ پرهای بطّ
10- در بیت «در دهن لاله باد، ریخته و بیخته / بیخته مشک سیاه و ریخته درّ ثمین» مشک سیاه و درّ ثمین استعاره از چیست؟ سیاهی گل لاله، باران
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- «سرو و سماطی کشید، بر دو لب جویبار» ؛ یعنی ... : سرو دو طرف جویبار صف کشیده است.
12- مفهوم مصراع «برگل تر عندلیب، گنج فریدون زده است» چیست؟ بلبل بر شاخه‌ی‌پرطراوت گل‌سرخ، نغمه‌خوانی می‌کند.
13- منظور شاعر از «لؤلؤ تر» در مصراع «وز سم اسب سیاه، لؤلؤ تر ریخته» چیست؟ قطره‌های باران
14- ادبیات توصیفی ایران چند دسته‌اند؟ نام ببرید. سه دسته /توصیفات تخیلی، توصیفات نمادین، توصیفات واقعی
15- «توصیفات نمادین» بر چه اصلی استوارند؟ تشبیه و مقایسه
16- شعر «گویی‌بطّ سفید ...» چه‌نوع توصیفی است؟ توصیف تخیلی
درس هجدهم
دماوندیه
لغت
1- «شیر سپهر» در مصراع « با شیر سپهر بسته پیمان» به چه معنی‌است؟ آفتاب (به اعتبار آن که در برج اسد است).
2- «هرّا» ؛ یعنی ... : آواز مهیب
3- در مصراع «از سربکش آن سپید معجر» معجر ؛ یعنی ... : روبند
4- «گرزه» ؛ یعنی ... : مار بزرگ سمی
املاء
5- مصراع «بخروش چو شرذه شیر ارقند» چند غلط املایی دارد؟‌(دو شرزه، ارغند)
تاریخ ادبیات
6- شهرت شاعری «محمدتقی ملک‌الشعرای بهار» به چیست؟ سرودن قصیده‌های فخیم و استوار
7- دماوندیّه‌ی دوم با تأثیرپذیری از چه چیزهایی سروده شده است؟ هرج و مرج قلمی و اجتماعی و هتّاکی در مطبوعات آزار وطن‌خواهان در آن سال‌ها
آرایه‌های ادبی
8- در بیت «تا درد و ورم فرو نشیند / کافور بر آن ضماد کردند» واژه‌های مشخص شده چه آرایه‌ای دارند؟ استعاره
9- «اورند» در مصراع «بنشین به یکی کبود اورند» مجاز از چیست؟ فرّ و شکوه
10- «مشبه» درمصراع «تو مشت درشت روزگاری» چیست؟ دماوند
11- درمصراع «از سیم به سر یکی کله خود» سیم استعاره از چیست؟ برف
درک مطلب و دانستنی‌های درس
12- شاعر در بیت «با شیر سپهر بسته پیمان / با اختر سعد کرده پیوند» به کدام صفت دماوند اشاره دارد؟ بلندی
13- بیت «بر ژرف‌ دهانت سخت‌بندی/ بربسته سپهر دیو پرفند» به کدام رفتار اجتماعی نادرست در زمان شاعر اشاره دارد؟ نبودن آزادی بیان
14- منظور شاعر از بیت «من بند دهانت برگشایم / ور بگشایند بندم از بند» چیست؟ به تو آزادی بیان می‌دهم.
15- «سیاه بخت فرزند» در بیت «ای مادر سرسپید، بشنو/ این پند سیاه بخت فرزند» کیست؟ شاعر
16- در بیت «زین بی‌خردان سفله بستان / داد دل مردم خردمند» بی‌خردان سفله چه کسانی هستند؟ ستمگران حاکم
17- «دیو پرفند» ؛ یعنی ... : دیو و شیطان پرمکر و حیله
درس نوزدهم
توصیف کویمات ... / شب کویر
لغت
1- واژه‌های مشخص شده در عبارت کدام معنی را دارند؟
«درپاژه‌ی آن مشرعه‌ای است که به پنج نایژه آب بیرون می‌آید.» : پاشویه، جای نوشیدن آب، لوله
2- «دولاب» ؛ یعنی ... : چرخ آب‌کشی
3- «حصین» ؛ یعنی ... : استوار و محکم
4- در عبارت «عرّاده‌ها بر سر دیوار نهاده ...» عرّاده‌ها کدام معنی را دارد؟ وسیله‌ای‌کوچک‌تر از منجنیق برای پرتاب کردن سنگ
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «میعادگاه انسان، نزهتگه ارواح، جولانگاه حول» : جولانگاه هول
تاریخ ادبیات
6- «کویر» اثر کیست؟ دکتر علی شریعتی
7- مهم‌ترین اثر «ناصرخسروقبادیانی» چه نام دارد؟ سفرنامه
آرایه‌های ادبی
8- مصابیح آسمان در عبارت «شب‌ها روشن است به قطره‌های درشت و تابناک باران ستاره؛ مصابیح آسمان!» استعاره از چیست؟ ستارگان
9- مشبه‌به در عبارت کدام است؟ «آن عالم پرشگفتی و راز سرایی سرد و بی‌روح شد.» سرایی سرد
10- «آسمان فریبی آبی رنگ شد» چه آرایه‌ای را دارد؟ حس‌آمیزی
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- «مبلغی بر باروی‌شهر برود.» ؛ یعنی ... : مقداری بر دیوار دور شهر بالا رود.
12- «سه‌جانب او با آب‌دریاست» ؛ یعنی ... : سه طرف آن را آب گرفته است.
13- «کنده» معادل است با ... : خندق
14- «فاضل بر زمین می‌گذرد» ؛ یعنی ... : باقی‌مانده آب جاری می‌شود و می‌رود.
15- «باجگاهی است آن‌جا ...» ؛ یعنی ... : آن‌جا محل‌اخذ عوارض‌است.
16- با توجه به درس، منظور از «پرنده شاعر» چیست؟ خیال
17- باتوجه‌به عبارت«ناله‌های گریه‌آلود آن امام راستین را می‌شنوم...» . منظور از «امام راستین» کیست؟ امام علی (ع)
درس بیستم
اورازان - لغت
1- «عواید» ؛ جمع مکسّر ... است . عایده
2- «توفال سقف» ؛ یعنی ... : تخته‌های باریک و نازک سقف
3- «نان بستن» ؛ یعنی ... : نان پختن
4- «نوعی دامن گشاد و برچین و کوتاه که در قدیم زنان روی شلوار می‌پوشیدند.» چه نام داشت؟ شلیته
املاء
5- کدام واژه‌ها در عبارت «زن‌هاشان به خوشه‌چینی و در یوزه‌گی یک ماهی اطراق می‌کنند.» نادرست نوشته شده است؟ دریوزگی، اتراق
تاریخ ادبیات
6- «اورازان» ازکدام نوع نوشته‌های«جلال آل احمد» است؟ تک‌نگاری
آرابه‌های ادبی
7- درعبارت«اما در امام‌زاده‌ای که اهالی‌ده،معصوم زاده‌اش می‌نامند...» «ش» چه نقشی دارد؟ مفعول
8- عبارت «میانشان شکرآب است» چه آرایه‌ای دارد؟ کنایه (رابطه‌ی خوبی ندارند).
9- در عبارت «گوش من غرق شنیدن صدای شیرین تو شده است.» چه آرایه‌ای می‌یابید؟ حس‌آمیزی
10- عبارت «اخترشب از کنار کوهساران سرخم می‌کند تا صدای تو را بشنود.» چه آرایه‌ای دارد؟ تشخیص
درک مطلب
11- «زود به پیری نشسته» ؛ یعنی ... : دچار پیری زودرس شده
12- «خیلی زود رنج‌اند» ؛ یعنی ... : زود ناراحت می‌شوند.
13- «اخت‌بودن» درعبارت «ارزن هم زودتر به دست می‌آید و هم با سرما بیش‌تر اخت است.» ؛ یعنی ... : سازگار بودن
14- عبارت «تابوت مانندی است که آن را با انواع شال‌ها و آیینه‌ها می‌آرایند و مردم به عنوان نماد تابوت امام‌حسین (ع) به حرکت در می‌آورند.» معادل با چیست؟ نخل
15- اهالی ده «اورازان» را چگونه معنی می‌کنند؟ آب ریزان
16- منظور شاعر از «یک گوش واحد است که این هر دو صدا را می‌شوند.» کیست؟ خداوند

درس بیست و یکم
درآمدی بر ... / چندکایت
لغت
1- در عبارت «هر یکی ازار پای چرمین پوشیده و یکی را برگردن گرفته می‌آورند.» ازار پای چرمین ؛ یعنی ... : شلوار چرمین
2- «مقامر» ؛ یعنی ... : قمارباز
3- «کم‌زنی» در عبارت «هرگونه اهانت و ایذا را با کم‌زنی مقابله می‌کرد.» ؛ یعنی ... : بی‌توجّهی
4- «تبتّل» ؛ یعنی ... : از جهان بریدن
املاء
5- در عبارت «چقزی و سعوه ای نیز بر روی آب می‌رود. ذقن و مگس نیز در هوا می‌پرد.» چند غلط املایی وجود دارد؟ سه (چغزی/صعوه/زغن)
تاریخ ادبیات
6- کتاب «اسرارالتوحید» اثر کیست؟ و درباره‌ی چه کسی است؟ محمدمنوّر، شیخ ابوسعید ابوالخیر
7- کتاب «المنقذ من الضلال» اعتراف گونه‌ای ماندنی و با ارزش است از ... : امام محمدغزالی
8- از نمونه‌های برجسته‌ی جهانی حسب حال می‌توان کتاب ... را از دکتر طه حسین نام برد. الایام
درک مطلب و دانستنی‌های درس
9- «سبق سلام را می‌ستود» ؛ یعنی ... : پیش‌دستی کردن در سلام گفتن را ستایش می‌کرد.
10- «تو راکبی و او مرکوب» ؛ یعنی ... : تو سوار هستی و او وسیله‌ی سواری توست.
11- نثر «دکتر زرین‌کوب» از کدام نوع نثر است؟ تحقیقی، هنری
12- معنی کنایی «از کروه در رفتن» چیست؟ از حال عادی خارج‌شدن، عصبانی شدن
13- «کتاب پلّه‌پلّه تا ملاقات خدا» اثر کیست و شرح حال کدام عارف است؟دکتر زرین‌کوب، مولوی
14- عبارت «بی‌خویشتن نشسته بود، خواجه‌وار و پای بگرد کوه» وصف چگونه فردی است؟ گستاخ و مغرور
15- «شیخ با کسی خلقی بکرد.» ؛ یعنی ... : شیخ با کسی شوخی و مزاح کرد.
16- «شیخ بوعبدالله بشکست و با خویش رسید.» کدام معنی را دارد؟ شیخ بوعبدالله خوار وشرمسارشد و به خود آمد.
17- «این سرای باز کنیم» ؛ یعنی ... : این خانه را خراب کنیم.
درس بیست و دوم
روزها / افسانه‌ی عاشقی
لغت
1- «بادیه» ؛ یعنی ... : بیابان
2- «قصیر جثّه» ؛ یعنی ... : کوتاه‌قامت
3- «بارقه» کدام معنی را دارد؟ برق زننده
4- واژه‌ی«متمکّن» در عبارت «از نظر مالی هیچ مشکلی نداشت و در نوع خود متمکّن به شمار می‌رفت.» ؛ یعنی ... : ثروتمند و پول‌دار
املاء
5- کدام واژه دراین عبارت نادرست نوشته شده است؟ «هر عصب و فکر به منبع بی‌شاعبه‌ی ایمان وصل بود.» بی‌شائبه
6- کدام ترکیب‌ها غلط املایی دارند؟ «شیر آغوذ، فوق طاقت، صافی صّحار»آغوز، سحّار
تاریخ ادبیات
7- کدام اثر را دکتر اسلامی ندوشن ننوشته است؟ «صفیرسیمرغ، آزادی مجسمه، با کاروان حلّه» با کاروان حلّه
8- مثنوی «هفت اورنگ» اثر کیست؟ جامی
9- «خمسة‌المتحیّرین» اثر کیست و به یادگار چه کسی نوشته شده است؟ امیرعلی شیرنوایی، جامی
آرایه‌های ادبی
10- در عبارت «تکیه می‌دادیم و سعدی می‌خواندیم.» کدام واژه مجاز است؟ سعید (کلیات سعدی)
11- «سراچه‌ی ذهنم آماس می‌کرد.» چه آرایه‌ای دارد؟
12- جمله‌ی «برای من قصه‌های شیرینی می‌گفت.» کدام آرایه را دارد؟ حس‌آمیزی
درک مطلب و دانستنی‌های درس
13- «نمی‌دانست کجا ریشه بدواند» ؛ یعنی ...
14- عبارت «احدی نتوانسته مانند سعدی حرف بزند، در عین حال نظیر حرف‌زدن او را هر روز می‌شنویم» اشاره به کدام صفت شعر سعدی دارد؟ سهل ممتنع بودن
15- مصراع دوم بیت «آرند که واعظی سخنور / بر مجلس وعظ، سایه گستر» ؛ یعنی ... : حضار را تحت تأثیر داده بود.
16- «لکه دویدن» ؛ یعنی ... : تندرفتن و دویدن
درس بیست و سوم
میرزا رضا کلهر
لغت
1- «نوکری که عنان اسب را می‌گیرد و پیشاپیش پیاده می رود.» معنی کدام واژه است؟ جلودار
2- «فاق قلم را خیلی کم و کوتاه باز می‌کرد.» فاق‌ ؛ یعنی ... : شکاف نوک قلم
3- «چای دیشلمه» ؛ یعنی ... : چای قند پهلو
4- «استنکاف‌کردن» ؛ یعنی ... : سرباز زدن
املاء
5- املای کدام ترکیب نادرست است؟ «خانه‌ی سنگلج، پیچیده‌گی چشم، خط نستعلیق» : پیچیدگی
تاریخ ادبیات
6- کتاب «شرح زندگی من» اثر کیست؟ عبدالله مستوفی
7- کدام اثر از «عبدالله مستوفی» نیست؟ «ابطال الباطل، محاکمه‌ی انسان و حیوان، بامداد اسلام». بامداد اسلام اثری است از دکتر زرین‌کوب
آرایه‌های ادبی
8- عبارت «این خط را از درویش هم بهتر و بامزه تر می‌نوشت.» چه آرایه‌ای دارد؟ حس‌آمیزی
درک مطلب و دانستنی‌های درس
9- «متوسّل شدن» ؛ یعنی ... : وسیله قرار دادن
10- منظور از «مشق» در جمله‌ی «از صبح مجلس مشق دایر می‌شد.» چیست؟ خط
11- «خلق‌وخوی میرزا دستش‌بود.»؛ یعنی...: براخلاق‌میرزا تسلط‌ داشت.
12- «گوش‌هایش سنگین بود.» کدام معنی را دارد؟ کر بود.
13- «سرهم رفته» ؛ یعنی ... : جمعاً ، روی هم
14- «یک قلم کلمه را تمام می‌کرد.» ؛ یعنی ... : بدون برداشتن قلم از روی کاغذ کلمه را می‌نوشت.
15- «تجدید قط» ؛ یعنی ... : بریدن مجدد سر قلم
16- «یک کاسه» در جمله‌ی «تمام صفحه یک کاسه سیاه می‌شد.» به چه معنی است؟ سراسر، یک پارچه
17- «نفسه ‌زدن» ؛ یعنی ... : تند تند نفس کشیدن
قصه‌ی عینکم / آخرین درس
لغت
1- واژه‌ی مشخص شده در جمله ی «درخانه هم بی‌دشت نبودم.» کدام معنی را دارد؟ نصیب و قسمت
2- «برّ و برّ» ؛ یعنی ... : خیره
3- «جلّی» ؛ یعنی ... : آشکار و روشن
4- «معمّر» در عبارت ›یکی از مردان معمّر دهکده،‌کتاب را گشوده بود.» به چه معنی است؟ مسن و سال‌خورده
املاء
5- کدام واژه در عبارت نادرست نوشته شده است؟ «نهالی چند که وی در باغ قرص کرده‌بود ...» غرس
6- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟‌«لباس ژنده، ابهت و شکوه، صدای محیب» : صدای مهیب
تاریخ ادبیات
7- کتاب «قصه‌های دوشنبه» اثر کیست؟ آلفونس دوده
8- کتاب«شلوارهای‌وصله‌دار» را چه کسی نوشته است؟ رسول پرویزی
آرایه‌های ادبی
9- «سرخویش گرفتن» چه آرایه‌ای دارد؟ کنایه
10- درجمله‌ی«حالا کلاس‌سخت درخنده فرورفته» کلاس ... است. مجاز
11- جمله‌ی «برگ درختان مثل سربازان تیرخورده تک‌تک می‌افتادند.» چه آرایه‌ای دارد؟ تشبیه
درک مطلب و دانستنی‌های درس
12- «فرنگی مآب» ؛‌ یعنی ... : به‌شیوه‌ی اروپایی
13- «خیلی به‌خودش ور می‌رفت.» به چه معنی است؟ خودش را خیلی می‌آراست وبه خودش خیلی مشغول می شد
14- «این مطلب را داشته باشید.» کدام معنی را دارد؟ این مطلب را فراموش نکنید.
15- «بور شدن» کنایه است از ... : خجالت زده شدن
16- معنی‌کنایی«درپوستم نمی‌گنجیدم»چیست؟بیش‌از اندازه‌شاد بودم.
17- «باریک بین شدن» ؛ یعنی ... : به جزئیات دقّت کردن.
18- «من قلا کردم» به چه معنی است؟ من شیطنت کردم.
19- «قوز بالاقوز بودن» ؛ یعنی ... : دردی بر دردها اضافه شده.
20- «دل به دریا زدن» کدام معنی را دارد؟ جرئت کردن

درس بیست و پنجم
ترجمه
لغت
1- «تنجیم» ؛ یعنی ... : ستاره‌شناسی
2- «فلاحت» ؛ یعنی ... کشاورزی
3- «تحریف» ؛ به کدام معنی آمده است؟ دگرگون کردن
4- «قراین» ؛ یعنی ... : نشانه‌ها
درک مطلب و دانستنی‌های درس
5- اولین ترجمه‌ها به زبان فارسی، از چه زبانی بود؟ سانسکریت
6- «نوبخت اهوازی» از مترجمان کدام دوره است؟ دوره‌ی اسلامی
7- مردمانی که هم‌زبان نیستند، برای ارتباط با یکدیگر از چه ابزاری استفاده می‌کنند؟ ترجمه
8- «ترجمه‌ی‌ تفسیر طبری»در چه ‌زمانی ‌به ‌فارسی‌ برگردانده ‌شد؟ سامانیان
9- ترجمه‌ی«کلیله‌ودمنه» به همت چه کسی انجام شد؟ نصرالله منشی
10- ترجمه از زبان‌های اروپایی به ویژه فرانسه از چه زمانی آغاز شد؟ تأسیس دارالفنون
11- ابتدا چه نوع کتاب‌هایی ترجمه شد؟ کتاب‌های درسی
12- کتاب «سه تفنگ‌دار» اثر کیست؟ الکساندر دوما
13- چرا شعر اروپایی نتوانست معیارهای خود را بر شعر فارسی تحمیل کند؟ به دلیل پشتوانه‌ی نیرومند شهر کهن فارسی
14- مطلوب‌ترین شکل ترجمه چیست؟ آن‌است که هیچ شکلی از صورت و معنی از میان نرود.
15- «زبان مبدأ» یعنی چه؟ زبانی که از آن ترجمه می‌شود.
16- اساسی‌ترین شرط ترجمه‌ی خوب چیست؟ حفظ سبک مؤلف
17- نام دیگر ترجمه‌ی ارتباطی چیست؟ آزاد یا روان
18- ترجمه‌ای که از زبان مبدأ و دنیای نویسنده فاصله نمی‌گیرد، چه نام دارد؟ ترجمه‌ی تحت‌اللفظی
19- در دوره‌ی اسلامی،‌آثار معتبر علمی و فلسفی کدام کشور ترجمه شد؟ یونان
20- ترجمه‌ی «اتلّلوی شکسپیر» را چه کسی انجام داد؟ ناصرالملک
درس بیست وششم
جهاد / هجرت و...
لغت
1- «شمشیر آخته» ؛ یعنی ... : شمشیر برکشیده
2- در عبارت «از اندوه بیرون نیایید که آماج تیر بلائید.» آماج کدام معنی را دارد؟ نشانه، هدف
3- «معرکه» در جمله‌ی «هنوز بیست سال نداشتم که پا در معرکه گذاشتم.» به چه معناست؟ میدان جنگ
4- «کلمات قصار» ؛ یعنی ... : سخنان کوتاه و پندآموز
املاء
5- عبارت «پیاپی جرئه‌ی اندوه به کامم می‌ریزد و با نافرمانی و فروگزاری جانبم، کارها را به هم در می‌آمیزد.» چند غلط املایی دارد؟ سه (جرعه، فروگذر، می‌آمیزید)
تاریخ ادبیات
6- کتاب‌های «فاوست، اگمونت» اثر کیست؟ گوته
7- کتاب «نهج‌البلاغه» را چه کسی گردآوری کرده است؟ سیدرضی
8- «گوته» به کدام شاعر فارسی زبان دل‌بستگی داشته است؟ حافظ
9- «بهارستان» اثر کیست؟ جامی
درک مطلب و دانستنی‌های درس
10- «زشت بادید.» ؛ یعنی ... : زشتی نصیبتان باد.
11- «نکوشیدند» در عبارت «با مردمی در آستانه‌ی خانه‌شان نکوشیدند» کدام معنی را دارد؟ نجنگیدند.
12- «کار را به هم در می‌آمیزید.» ؛ یعنی ... : موجب پریشانی امور می‌شوید.
13- منظور از «کسانی که در پناه اسلام‌اند.» چه کسانی هستند؟ پیروان سایر ادیان
14- در عبارت «شب شعله‌اش پرده دری می‌کند.» پرده‌دری کردن ؛ یعنی ... : افشاگری کردن
15- منظور از «آب خضر» در عبارت «آب خضر جوانت کند.» چیست؟ آب زندگانی
16- «هنگامه‌ای دید.» ؛ یعنی ... : شلوغی‌ای دید.
17- «دنیای تصنّعی» ؛ یعنی ... : دنیای ساختگی
درس بیست و هفتم
درآمدی بر ادبیات معاصر
لغت
1- «تراویدن» ؛ یعنی ... : چکیدن
2- «عبث» ؛‌ یعنی ... : بیهوده
3- «شب‌تاب» ؛ یعنی ... : آن چه در شب بدرخشد.
4- «خلیدن» ؛ یعنی ... : مجروح کردن
تاریخ ادبیات
5- نخستین شعر «نیما» که از نظرگاه تخیل و وزن آرایی و قافیه‌بندی با شعر گذشتگان متفاوت بود،‌ چه نام دارد؟ ققنوس
6- معروف‌ترین چهره‌های شعری پس از «نیما» چه کسانی هستند؟ مهدی اخوان ثالث، سهراب سپهری
7- «نیما» با سرون کدام قطعه آغازگر تحولی بزرگ در شعر فارسی شد؟ افسانه
آرایه‌های ادبی
8- «نگران با من استاده سحر» کدام آرایه‌ی ادبی را دارد؟ تشخیص
9- شعر«در جگر لیکن خاری / از ره این سفر می‌شکند» کدام آرایه را دارد؟ کنایه
درک مطلب و دانستنی‌های درس
10- «ادبیات معاصر» شامل چه دوره‌ای می‌شود؟ از امضای فرمان مشروطیت تا به امروز
11- عوامل عمده‌ی تحولات ادبی در جامعه‌ی ایران به چند دسته تقسیم می‌شوند؟ پنج دسته
12- «تکلّف و تصنّع» درنوشته ؛ یعنی ... : دشوارنویسی
13- «واژه‌های مترادف» ؛ یعنی ... : کلمات هم‌معنی
14- شهرت نوشته‌های «دهخدا» در این دوره به چیست؟ طنز و لطیفه‌های انتقادی
15- منظور از«در ودیواربه‌هم‌ریخته»درشعر«در ودیوار به‌هم‌ریخته‌شان/ بر سرم می‌شکند» چیست؟ بی‌سر و سامانی و آشفتگی
16- در شعر «در جگر لیکن خاری / از ره این سفرم می‌شکند» منظور از «سفر» چیست؟ سیر آرزوها و خواسته‌ها در ذهن شاعر
17- در شعر «غم این خفته‌ی چند / خواب در چشم ترم می‌شکند»، «خفته‌ی چند» چه کسانی هستند؟ مردم غفلت زده
درس بیست و هشتم - خوان هشتم
لغت
1- «سورت» ؛ یعنی ... : تندی، تیزی، شدت اثر
2- «منتشا» ؛ یعنی ... : عصا
3- «ابزار سنجش یا محک» هم‌معنی با چه واژه‌ای است؟ عیار
4- «همگنان» ؛ یعنی ... : هم‌نوعان
تاریخ ادبیات
5- مهم‌ترین شاخصه‌های شعری «اخوان ثالث» به چند دسته تقسیم می‌شوند؟ سه دسته
6- کتاب «بدعت‌ها و بدایع نیما یوشیج» اثر کیست؟ مهدی اخوان ثالث
7- «اخوان» در کدام کتاب به کل تازه‌ای از بیان در شعر حماسی واجتماعی دست یافت؟ زمستان
8- اوج شکوفایی شعری «اخوان» کدام کتاب است؟ آخر شاهنامه
آرایه‌های ادبی
9- «چوب دستی منتشا مانند در دستش» چه آرایه‌ای دارد؟ تشبیه
10- در شعر «قهوه‌خانه گرم و روشن بود، هم چون شرم ...» چند رکن از ارکان تشبیه ذکر شده است؟ چهار رکن
11- «خون گرم» در شعر «همگنان را خون گرمی بود.» چه آرایه‌ای را به‌وجود آورده است؟ کنایه
12- «صدای گرم» چه آرایه‌ای دارد؟ حس‌آمیزی
درک مطلب و دانستنی‌های درس
13- «همگنان را خون گرمی بود.» ؛ یعنی ... : حاضران مجلس با یک دیگر مهربان بودند.
14- «این عیار مهر و کین مرد و نامرد است» ؛ یعنی : این داستان که می‌گویم وسیله‌ی سنجش مرد از نامرد است.
15- منظور از «کلید گنج مروارید» چیست؟ لبخند
16- «تهمتن گرد سجستانی» ؛‌ یعنی ... : رستم پهلوان سیستانی
درس بیست و نهم
صدای پای آب / شکوفه‌ی اشک
لغت
1- «زَهره» ؛ یعنی ... : جرئت
2- «عقده» ؛ یعنی ... : گره
3- «اسب زرد رنگ» با چه واژه‌ای هم‌معنی است؟ سمند
4- «گزیر» ؛ یعنی ... : چاره
املاء
5- املای کدام کلمه نادرست است؟ «برجان‌های ما جز الطاف و مرهمت خود منگار.» مرحمت
تاریخ ادبیات
6- «مجموعه‌ی رسایل فارسی» اثر کیست؟ خواجه عبدالله انصاری
7- «دری به‌خانه‌ی‌خورشید» اثرکدام شاعرمعاصر است؟سلمان‌هراتی
8- نخستین مجموعه شعر نیمایی سهراب سپهری چه نام دارد؟ مرگ رنگ
آرایه‌های ادبی
9- مصراع «لای این شب‌بوها، پای آن کاج بلند...» چه آرایه‌ای دارد؟ تضاد
10- درشعر «جانمازم چشمه، مهرم نور» نور، نماد چیست؟ پرتو ایزدی
11- در مصراع «دشت سجاده‌من» کدام واژه «مجاز» است؟ دشت
درک مطلب و دانستنی‌های درس
12- منظور شاعر از «سنگ از پشت نمازم پیداست.» ؛ یعنی ... : خلوص نیّت دارم.
13- «عصرمعراج‌پولاد واصطکاک‌فلزات»کنایه از چیست؟ عصر ماشین
14- منظور از «آب» در شعر «صدای پای آب» کیست؟ رمز خود شاعر است.
15- «آسمان را بنشانیم میان دو هجای هستی»؛ یعنی ... : حال را غنیمت بدانیم.
16- منظور از «گل نیلوفر و قرن» چیست؟ علم و عرفان
17- «ریه را از ابدیت پروخالی بکنیم» ؛ یعنی ... : خود را به ابدیت پیوند دهیم.
نکات مهم ادبیات فارسی (3)
درس اول
ما هم‌چنان ... / افلاک
لغت
1- در جمله‌ی «طاعتش موجب قربت است.» قربت؛ یعنی ... نزدیکی
2- «تضرّع» ؛ یعنی ... : التماس کردن،‌زاری کردن
3- «رواق» ؛ یعنی ... : پیشگاه خانه
4- «اجابت» با چه واژه‌ای هم‌معنی است؟ پذیرفتن، قبول کردن
املاء
5- کدام ترکیب‌ها غلط املایی دارند؟ «شهد فایق، نخل باسغ، دست عنابت» باسق، انابت
6- عبارت «واصفان هلیه‌ی جمالش به تحیّر منصوب» چند غلط املایی دارد؟ دو (حلیه، منسوب)
تاریخ ادبیات
7- «نثر آهنگین» معادل است با ... نثر مسجع
8- دیباچه‌ی گلستان از بهترین نمونه‌های ... در ادب فارسی است. تحمیدیه
9- نثرهای قدیم فارسی به چند دسته تقسیم می‌شوند؟ سه دسته (نثر ساده، نثر مسجع و فنی، نثر مصنوع و متکلف)
10- «جمال‌الدین عبدالرزّاق» شاعر کدام‌قرن است؟ اواخرقرن‌ششم
آرایه‌های ادبی
11- در عبارت «فرّاش باد صبا را گفته تا فرش زمرّدین بگسترد.» ترکیب مشخص شده چه آرایه‌ای است؟ استعاره
12- مصراع«ابر و باد ومه وخورشید وفلک»چه‌آرایه‌ای‌دارد؟مراعات‌نظیر
13- «دایه‌ی ابر بهاری» چه آرایه‌ای است؟ تشبیه
درک مطلب و دانستنی‌های درس
14- «سر به جیب مراقبت فرو بردن» ؛ یعنی ... : قلب خود را از هرچه غیر خدا حفظ کردن
15- «مکاشفت» در اصطلاح عرفانی چیست؟ پی‌بردن به حقایق
16- در مصراع «ایزد که رقیب جان خرد کرد» رقیب کدام معنا را دارد؟ نگهبان
17- منظور از مصراع «نام تو رقیب نام خود کرد» چیست؟ منظور آمدن نام پیامبر بعد از نام خدا در برخی از آیات است.
18- منظور شاعر از (بی‌نشان) در مصراع «بی‌دل از بی‌نشان چه گوید باز؟» کیست؟ خداوند
درس دوم
رزم رستم و اسفندیار
لغت
1- «پوششی که جنگاوران قدیم به هنگام جنگ می‌پوشیدند.» مترادف با چه واژه‌ای است؟ برگستوان
2- «باد افره» ؛ یعنی ... : مجازات
3- در مصراع «خرد را مکن با دل اندر مغاک» مغاک کدام معنی را دارد؟ جای فرو رفته، گودال
4- «مسالمت» ؛ یعنی ... : خوش‌رفتاری
تاریخ ادبیات
5- «حماسه» چند زمینه‌ی اصلی دارد؟ چهار زمینه
6- وجود «دیو سپید و اسفندیار رویین‌تن» بیانگر کدام زمینه‌ی حماسه است؟ خرق عادت
آرایه‌های ادبی
7- مصراع «خم‌آورد بالای سرو سهی» چه آرایه‌ای دارد؟ استعاره
8- بیت «ز سمّ ستوران در آن پهن دشت / زمین شش شد و آسمان گشت هشت» چه آرایه دارند؟‌ اغراق
9- واژه‌های قافیه در بیت «به‌سان پلنگی که بر پشت گور / نشیند برانگیزد از گور شور» چه آرایه‌ای دارند؟ جناس
درک مطلب و دانستنی‌های درس
10- «برآن باره‌ی پیل پیکر نشست» ؛ یعنی ... : سوار بر اسب بزرگ خود شد.
11- «بر آرای کار» کدام معنی را دارد؟ آماده باش
12- معنی «مگیر» در مصراع «به باد افره این گناهم مگیر» چیست؟ بازخواست مکن
13- «خرد را مکن با دل اندر مغاک» ؛ یعنی ... : برخلاف عقل و احساس خود عمل مکن.
14- مصراع «پی پوزش و نام و ننگ آمدم» کدام معنی را دارد؟ برای حفظ آبرو آمده‌ام.
15- «زخم سران» ؛ یعنی ... : ضربت جنگاوران
16- بیت «من امروز نی بهر جنگ آمدم / پی پوزش و نام و ننگ آمدم» بیانگر چیست؟ صلح‌جویی
17- «...درجنگ از پای درآمدند.» ؛‌ یعنی ... : در جنگ کشته شدند.
درس سوم
کمال‌الملک
لغت
1- «مطاع» ؛‌ یعنی ... : اطاعت شده
2- «صیانت» به چه معنی است؟ نگهداری
3- «شمایل» ؛‌ یعنی ... : چهره و صورت
4- «رعشه» کدام معنی را دارد؟ لرزش، لرزه
املاء
5- کدام ترکیب‌ها املای نادرست دارند؟ «حسب‌الامر،‌حرف محمل، تجویز اطبّا» : حرف مهمل
تاریخ ادبیات
6- نام اصلی «کمال‌الملک» چیست؟ محمد غفاری
7- «هزاردستان» اثر کیست؟ علی حاتمی
8- «تالار آیینه» از کیست؟ کمال‌الملک
آرایه‌های ادبی
9- «یله‌قربان شیرین» چه آرایه‌ای دارد؟ حس‌آمیزی
10- «سرچهار تا شاه رو خوردی» چه آرایه‌ای دارد؟ کنایه
11- «هفت‌خط بودن» کنایه است از ... : نهایت‌نیرنگ‌بازی
درک مطلب و دانستنی‌های درس
12- «شما که پرده از صورت شاه شهید ساخته‌اید ...» منظور از «شاه شهید» کیست؟‌ ناصرالدین‌شاه
13- «از رونق و اعتبار افتاده» هم‌معنی با چه واژه‌ای است؟ دِمُده
14- «رب‌ّالنوع وجاهت» به چه معنی است؟ الهه‌ی زیبایی
15- واژه‌ی «نظمیّه» معادل چه واژه‌ی امروزی است؟ نیروی انتظامی
16- «خودرا در آن متّهم گردانید» ؛ یعنی ... : به شک و تردید افتاد.
17- «صنایع مستظرفه» ؛ معادل است با : هنرهای ظریف
18- «ملوک مددکار ملک‌الموت باشند». به چه معنی است؟ پادشاهان ستمگر باشند.
19- «خوابی برایش دیدم.» ‌؛ یعنی ... : ‌برایش نقشه‌ای کشیدم.
20- «طایفه‌ی طرّاران» چه معنی می‌دهد؟‌گروه دزدان
درس چهارم
عناصر داستان / گاو
لغت
1- «چمباتمه زده» ؛‌ یعنی ... : چهار زانو نشسته
2- «نفله‌شدن» به چه معنی است؟ نابود شدن
3- «نشخوار کردن» ؛ یعنی ... : جویدن
4- «چوبی بلند که اسب‌ها را به دو طرف آن بندند.» معادل کدام واژه است؟ یوغ
تاریخ ادبیات
5- داستان«گاو»ازکدام‌کتاب«ساعدی»گرفته شده‌است؟ عزاداران بَیَل
6- کارگردان فیلم «گاو» کیست؟ داریوش مهرجویی
7- نویسنده‌ی رُمان «کلیدر» کیست؟ محمود دولت‌آبادی
8- «دون کیشوت» اثر کدام نویسنده است؟ سروانتس
درک مطلب و دانستنی‌های درس
9- عبارت «اومده کنار استخر، داره خودشو می‌زنه و گریه می‌کنه.» چه نوع نثری است؟ نثر شکسته
10- «آفتاب تازه زده بود.» ؛ یعنی ... : آفتاب تازه طلوع کرده بود.
11- «شنیدن بو» چه آرایه‌ای است؟ حس‌آمیزی
12- «دماغت چاقه» کنایه است از این که ... : حالت خوب است.
13- «شلنگ انداختن» ؛ یعنی ... : تند دویدن
14- «کدخدا با تحکّم گفت ...» کدام معنی را دارد؟ کدخدا با تندی و درشتی گفت.
15- «همه چی رو به راس» ؛ یعنی ... : همه چیز آماده است.
16- مهم‌ترین عناصر داستان چند دسته‌اند؟ پنج دسته
17- هسته یا طرح داستان به حوادث داستان ... می‌بخشد. وحدت هنری
درس پنجم
گل دسته‌ها و فلک
لغت
1- «کراهت» ؛ یعنی ... : زشت و ناپسند
2- «متولّی» به چه معناست؟ سرپرست
3- «پاپی‌شدن» کدام معنی را دارد؟ پی‌گیر بودن
4- «سُقلمه» ؛ یعنی ... : ضربه با گوشه‌ی مشت
تاریخ ادبیات
5- «مدیر مدرسه» اثر کیست؟ جلال آل احمد
6- داستان «گل دسته‌ها و فلک» از کدام کتاب «جلال آل احمد» گرفته شده است؟ پنج داستان
7- آثار«جلال‌آل‌احمد»به‌چند دسته‌ی‌کلی تقسیم‌می‌شود؟ چهار دسته
آرایه‌های ادبی
8- جمله‌ی «باز رفتیم تو نخ گل‌دسته‌ها» چه آرایه‌ای دارد؟ کنایه
9- در جمله‌ی «گنبد عین تخم‌مرغ خیلی گنده‌ای بود.» مشبه به کدام پاسخ است؟ تخم مرغ
10- «خیلی دل داشت.» کنایه است از ... : جرئت داشت.
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- «چنگ به دل زدن» ؛ یعنی ... : جذّاب بودن
12- «گُله به گُله» کدام معنی را دارد؟ این جا و آن‌جا
13- «به صرافت افتادم» ؛ قصد کردم
14- عبارت «زورخونه چه دخلی داره به این گل‌دسته‌ها» دخل داشتن ؛ یعنی ... : ربط داشتن
15- «با قفلش کند و کو کردیم» به چه معنی است؟ با قفلش رو رفتیم
16- «محل نگذاشتن» ؛ یعنی ... : توجه نکردن
17- «عموی من زورخانه کار بود» زورخانه چه محلی است؟ محل ورزش باستانی
18- آیا «گل‌دسته‌ها و فلک» داستانی نمادین است؟ بلی، تمایل انسان به آزادی را بیان می‌کند.
درس ششم
قاضی بست
لغت
1- «برنشستن» ؛ یعنی ... : سوار شدن
2- «نماز پیشین» به چه معناست؟ نماز ظهر
3- «ضیعت» ؛ یعنی ... : زمین زراعتی
4- معنی «توقیع» چیست؟ امضا
املاء
5- عبارت «بانگ و حزاحز و قریو خواست. امیر برخواست.» چند غلط املایی دارد؟ چهار غلط (هزاهز، غریو، خاست، برخواست)

تاریخ ادبیات
6- موضوع اصلی کتاب «تاریخ بیهقی» چیست؟ تاریخ سلطنت مسعود غزنوی
7- نام دیگر «تاریخ بیهقی» چیست؟ تاریخ مسعودی
درک مطلب و دانستنی‌های درس
8- «آب نیرو کرده بود.» به چه معناست؟ فشار آب زیاد شده بود.
9- جمله‌ی «وهنر آن بود ...» ؛ یعنی ... : بخت یار بود.
10- «امیر مثال داد.» ؛ یعنی ... : امیرفرمان داد.
11- «حلال‌بی‌شبهت باشد.» به‌چه معنی است؟ بدون شک حلال است.
12- مفهوم عبارت «پیغامی است سوی بونصر در بابی.» چیست؟ برای بونصر درباره‌ی موضوعی، پیغامی است.
13- «دبیر کافی» ؛ یعنی ... : دبیر لایق
14- «درعهده‌ی این‌نشوم» ؛ یعنی... : مسئولیت این کار را نمی پذیرم.
15- «اوخداوند ولایت‌است»به‌چه‌معنی است؟ او صاحب مملکت است.
16- «حُطام دنیا» کنایه است از ... : مال دنیا
17- عبارت «ورز و وبال این چه به کار آید؟ کدام معنی را دارد؟ گناه و عذاب این (کار) چه فایده‌ای دارد.
درس هفتم
بیهقی و هنر نویسندگی او
لغت
1- «زعارت» ؛ یعنی ... : تندخویی
2- «فتنه‌انگیزی» با چه واژه‌ای مترادف است؟ تضریب
3- در عبارت «موی سر مالیده، زیر دستار پوشیده کرده» مالیده به چه معنی است؟ مرتب
4- به بیان مقصود در کوتاه‌ترین لفظ و کم‌ترین عبارت، چه می‌گویند؟ ایجاز
املاء
5- عبارت «بیهقی معلومات و محفوظات فراوان و ذوقی روشن در نویسنده‌گی داشت.» کدام واژه نادرست نوشته شده است؟ نویسندگی
6- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «عنان قلم، مهاورات اشخاص، ‌هبری رنگ» : دو (محاورات ،‌حبری)
تاریخ ادبیات
7- «نثر تاریخ بیهقی» چه نوع نثری است؟ نثر مرسل
8- تاریخ بیهقی در عین حقیقت پژوهی، به چه صورت نوشته شده است؟ رمانی گیرا و دل‌چسب
درک مطلب
9- «برخویشتن می‌ژکید.» کدام معنی را دارد؟ غرولند می‌کرد.
10- «سخن تمام راندن.» ؛ یعنی ... : حق مطلب را ادا کردن
11- مفهوم جمله‌ی «نیک از جای شدن» چیست؟ از کوره در رفتن.
12- مفرد کلمه‌ی «سجایا» کدام واژه است؟ سجیه
13- «خّلق‌گونه» ؛ یعنی ... : کهنه
14- عبارت «این بوسهل مردی امام‌زاده و محتشم بود.» به چه معنی است؟ بوسهل مردی بزرگ‌زاده و دارای شکوه و جلال بود.
15- «گزاف‌گو» ؛ یعنی ... : بیهوده‌گو
16- «جبّه‌ای داشت حبری رنگ» ؛ یعنی ... : جامه‌ای داشت کبود رنگ
17- «امیر از آن جهان آمده،» ؛ یعنی ... : امیر از مرگ نجات یافته
18- «جامه بگردانید» ؛ یعنی ... : لباس عوض کرد.
درس هشتم
داستان داستان‌ها / وقت صحر
لغت
1- «تحجّر» در اصطلاح ... : شکل گرفتن اندیشه در ذهن است که تغییر آن ممکن نباشد.
2- «سطوت» ؛ یعنی ... : حشمت، مهابت
3- «استیصال» کدام معنی را دارد؟ ناچاری
4- «پیرکانا» به چه معنی است؟ پیراحمق
املاء
5- کدام ترکیب املای نادرست دارد؟ «تجلّی صفات، فراق ملک، حبّ ذات» فراغ کلمات
تاریخ ادبیات
6- کتاب«داستان‌داستان‌ها»اثرکیست؟دکترمحمدعلی اسلامی ندوشن
7- «نوعی نوشته یا نمایش نامه با موضوعی غم‌انگیز» چه نام دارد؟ تراژدی
آرایه‌های ادبی
8- «بوته‌ی آزمایش» به کنایه ؛ یعنی ... : محک زدن و آزمودن
9- مصراع«کفی‌راد دارد،دلی پر ز داد» چه آرایه‌ای دارد؟جناس/مجاز
10- عبارت«زردشت اورا کمربسته کرده‌است.» چه آرایه‌ای دارد؟ کنایه

درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- در کتاب «داستان داستان‌ها» نبرد رستم و اسفندیار چه نام گرفته‌است؟ نبرد بر سر آزادی و اسارت
12- اسفندیار نماینده‌ی کدام قشر از اقشار جامعه است؟ دین و دولت
13- «اسفندیار فرتوتی رستم را تحقیر می‌کند» ؛ یعنی ... : اسفندیار پیری رستم را تحقیر می‌کند.
14- «تعبیه‌ی زال» کدام معنی را می‌رساند؟ نیرنگ زال
15- چرا رستم غلبه بر اسفندیار را مشکل می‌داند؟ چون اسفندیار رویین تن است.
16- منظور از «هفت‌خان» چیست؟ هفت مرحله‌ی دشوار در زندگی و جنگ‌های رستم
17- «تو اندر زمانه رسید نوری« ؛ یعنی ... : تازه به دوران رسیده‌ای
18- «کی راد دارد دلی پر ز داد» کدام معنی را دارد؟ بخشنده و دادگر است.
درس نهم
خون خورشید / بانگ جرس
لغت
1- «اشاعه» به کدام معنی است؟ پراکنده ساختن
2- «شمشیر آخته» ؛ یعنی ... : شمشیر بیرون کشیده شده
3- «جرس» به چه معنی است؟ زنگ
4- «تانّی» ؛ یعنی ... : آهستگی
تاریخ ادبیات
5- کتاب «برزیگران دشت خون» اثر کیست؟ پرویز خرسند
6- مجموعه شعر«سرود سپیده» اثر کیست؟ حمید سبزواری
املاء
7- کدام ترکیب غلط نوشته شده است؟ «نگاه‌های تأثّرآمیز، صحابه‌ی بلندپایه، رشته‌ای نامرعی»
آرایه‌های ادبی
8- عبارت «پیکار داد بود و بیداد و مبارزه‌ی حق بود و باطل» چه آرایه‌ای را دارد؟ تضاد
9- در عبارت «... چون اختری تابناک و پرفروغ از تاریکی‌های گریخت.» کدام رکن تشبیه حذف شده است؟ مشبه
10- مصراع«دل‌برعبور از سرخار وخاره‌بندیم.»چه‌آرایه‌ای‌دارد؟جناس
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- «پا در رکاب‌داشتن»به‌چه‌معنی‌است؟آماده‌ی هجوم و حمله شدن
12- «وادی اَیمن» کدام سرزمین است؟ فلسطین
13- «کلیم‌ا...» لقب کدام پیامبر است؟ موسی
14- در مصراع «مقصد دیار قدس همپای جلودار» منظور از «جلودار» کیست؟ امام‌خمینی
15- مفرد واژه‌ی «صحابه» چیست؟ صاحب
16- «صدیق» ؛ یعنی ... : کسی که بسیار راست می‌گوید.
17- «بانگ‌رحیل» به‌چه‌معنی است؟ فراخوان برای رفتن به کوچ کردن
18- منظور از کلمات مشخص شده چیست؟ «وادی پر از فرعونیان و قبطیان است.» اسرائیلیان
درس دهم
تپه‌ی برهانی / باغ نگاه
لغت
1- «محمل» ؛ یعنی ... : کجاوه
2- «نسق» به چه معنی است؟ نظم و ترتیب
3- «اهل مروّت» ؛ یعنی ... : جوان مردان
4- «وداع» به چه معنی است؟ خداحافظی و بدرود

املاء
5- کدام‌ترکیب‌غلط‌املایی‌دارد؟ «ناحیه‌ی شقیقه، صدای اضطراب‌آور، حرب احد» اضطراب‌آور
تاریخ ادبیات
6- کتاب «روضه‌ی خلد» اثر کیست و در چه قرنی نوشته شده است؟ مجدخوافی، قرن هشتم
آرایه‌های ادبی
7- کدام ترکیب تشبیه نیست؟ «شراب فرقت، باغ نگاه، موج فروخفته» : موج فروخفته
8- در مصراع «صبح، دو مرغ رها / بی‌صدا، صحن دو چشمان تو را ترک کرد.» دو مرغ رها چه آرایه‌ای دارد؟ استعاره
درک مطلب و دانستنی‌های درس
9- «به‌آخر خط رسیده‌ایم» ؛ یعنی ... : مرگ‌ونابودی ما حتمی‌است.
10- «هوا گرگ‌و میش بود.» به چه معنی است؟ صبح بسیار زود بود.
11- منظور از «لب دیوار دل» چیست؟ چشم
12- «پاتک» ؛‌ یعنی ... : ضد حمله
13- «یکی در حرب اُحد بود» ؛ یعنی ... : شخصی در جنگ اُحد شرکت کرده بود.
14- «آب برداشتم و گرد تشنگان می‌گشت.» در کدام واژه «حذف» صورت گرفته است؟ می‌گشت (می‌گشتم)
15- «تناول کردن» به چه معنی است؟ خوردن
16- «انهدام نیرو» چه معنایی دارد؟ نابودکردن نیروی دشمن
17- «دوران‌هشت‌ساله‌ی‌دفاع‌مقدس»اشاره‌به‌چیست؟جنگ‌ایران وعراق
درس یازدهم
ترانه‌ی من
لغت
1- «کژخیم» ؛ یعنی ... : بدرفتار، کژرفتار
2- «رایزنان» به چه معنی است؟ مشاوران
3- «کسی که پیشاپیش قافله با زوار حرکت می‌کند و آواز می‌خواند.» هم معنی با چیست؟ چاووش
4- راهب در جمله‌ی «تزار به راهب کمک کرد تا جامه‌ی مرد زخمی را درآورد.»کیست؟ عابدمسیحی / ترسای پارسا و گوشه‌نشینی
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «محتاج مردم، پیش‌آمد نامناسب، جامه‌ای ژنده» : پیشامد نامناسب
تاریخ ادبیات
6- «مکبث» اثر کدام شاعر است؟ ویلیام شکسپیر
7- «جنگ و صلح» را چه کسی نوشته است؟ لئون تولستوی
8- سروده‌های کوتاه شکسپیر چه نام دارد؟ غزلواره
آرایه‌ها
9- در عبارت «تزار مثل مار چنبر زد و به‌خواب رفت» وجه شبه چیست؟ چنبرزدن و حلقه‌شدن
10- «مشبه» در جمله‌ی «همانند امواج، دقایق عمر ما نیز به‌سوی فرجام خویش می‌شتابند.» چیست؟ دقایق عمر

درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- مضمون «غزلواره‌های شکسپیر» چیست؟ عشق و ستایش جوانی و مسائل اخلاقی
12- «خسوف‌های کژخیم» ؛ یعنی ... : حوادث ناگوار
13- «تزار» کیست؟ لقب پادشاهان روسیه در قدیم
14- «تزار جامه‌ی ‌ژنده ‌پوشید.» به ‌چه ‌معنی ‌است؟ تزارجامه‌ی کهنه پوشید.
15- «در فرزانگی نام‌آور بود.» ؛ یعنی ... : به خردمندی معروف بود.
16- «زمان فرّه جوانی را می‌پژمرد.» ؛‌ یعنی ... : گذشت روزگار شکوه جوانی را از بین می‌برد.
17- جمله‌ی«با راهبی‌رای‌زند» به چه معنی است؟ با راهبی مشورت کند.
18- در شعر «ولادت که روزگاری از گوهر نور بود...» چرا ولادت گوهر نور است؟ چون آفرینش انسان مقدس است.
19- «زبان» شکسپیر در غزلواره‌ها چگونه است؟ روان‌و ساده با تصاویر بدیع و زیبا
20- «لئون تولستوی» متعلق به چه قرنی است؟ نوزدهم
درس دوازدهم
ققنوس / چشم به راه
لغت
1- «متقاعد کردن» ؛ یعنی ... : مجاب کردن
2- «بدیع» در جمله‌ی «این آشیانه آن قدر بدیع بود که ...» به چه معنی است؟ نو و تازه
3- «ثقبه» ؛ یعنی ... : سوراخ کوچک
4- «طرفه» در مصراع «هست ققنوس طرفه مرغی دلستان» چه معنی می‌دهد؟ شگفت‌آور
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «اضغاث احکلام، غلیه‌ی حلوا، مالک دوذخ» : قلیه‌ی حلوا، مالک دوزخ
6- مجموعه‌ی«ماه‌نو ومرغان‌آواره»اثرکدام‌شاعراست؟رابیندررانات تاگور
تاریخ ادبیات
7- «اخلاق الاشرف» اثر کیست؟ عبید زاکانی
8- «منطق‌الطّیر» از کدام شاعر است؟ عطّار نیشابوری
درک مطلب و دانستنی‌های درس
9- اگر کلمه‌ای جز معنی اصلی، نشانه و مظهر معانی دیگر قرار گیرد، به آن چه می‌گویند؟ نماد
10- «ققنوس» نماد چیست؟‌ هویّت و موجودیّت یک ملت
11- «نسلش منقرض شده است.» ؛ یعنی ... : نسلش از بین رفته است.
12- «ادب غنایی» در چند شکل مطرح شده است؟ چهار شکل
13- «بث الشکوی» به چه معنی است؟ گله و شکایت
14- «مدتی اندک چون چشم به هم زدن» با چه واژه‌ای هم معنی است؟ لمحه
15- «به سخره گرفتن» ؛ یعنی ... : به بیگاری گرفتن، ریشخندکردن
16- مفهوم بیت «هرکه در این بزم مقرب‌تر است/ جام بلا بیشترش می‌دهند.» چیست؟ هر کس در این دستگاه بیشتر مورد توجّه است، بیشتر عذاب می‌کشد.
17- کتاب «ویس و رامین» از کدام نوع ادبیات است؟ ادب غنایی
18- مفرد واژه‌ی «اکابر» چیست؟ اکبر
درس سیزدهم
امید دیدار / آفتاب وفا
لغت
1- «فرقت» ؛ یعنی ... : دوری
2- «خلیدن» به چه معنی است؟ مجروح شدن
3- «دیدار» در مصراع «چوبینم دوست را یک روز دیدار» به چه معنی است. چهره
4- «چه مایه» در مصراع «چه مایه غم خورد تا گل برآرد» چه معنی‌ای دارد؟ به مقدار زیاد
املاء
5- در کدام ترکیب غلط املایی وجود دارد؟ «سبز و نقض، عود و صاج، بانگ طرب» : سبز و نغز، عود و ساج
تاریخ ادبیات
6- چه داستانی است که بازمانده‌ی یک داستان کهن و عاشقانه‌ی ایرانی است؟ ویس و رامین
7- فخرالدین اسعد گرگانی در کدام قرن می‌زیسته است؟ قرن پنجم
8- «حسّان‌العجم» لقب کدام شاعر است؟ خاقانی
آرایه‌های ادبی
9- قافیه‌ی بیت «نه شاخش خشک گردد روز سرما / نه برگش زرد گردد روز گرما» چه آرایه‌ای دارد؟ تضاد، جناس
10- بیت «اگر چه تلخ باشد فرقت یار / در او شیرین بود امید دیدار» چه آرایه‌ای دارد؟ تضاد
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- بیت «نبینی باغبان چون گل بکارد / چه مایه غم خورد تا گل برآرد» بر چه امری تأکید دارد؟ تلاش و کوشش
12- آثار «فخرالدین اسعدگرگانی» در شمار کدام نوع ادبیات است؟ ادبیات غنایی
13- «تمیار دیدن» ؛ یعنی ... : درد و رنج بردن
14- «نامه‌ی سر به مهر» به چه معنی است؟ نامه‌ی سربسته
15- «پیک بسته قبا» ؛ یعنی ... : پیک مخصوص
16- «عود و ساج» چیست؟ نوعی درخت
17- «پیراستن» ؛ یعنی ... : زدودن، زینت دادن
18- «رغم» در اصل ؛ یعنی ... : به خاک آلودن بینی
درس چهاردهم
پروانه‌ی بی‌پروا / سخن
لغت
1- «گران‌جان» ؛ یعنی ... : نادان، فرومایه
2- «مضیف» ؛ یعنی ... : مهمان‌خانه
3- «غازه» به چه معنی است؟ گلگونه
4- «آوازه‌شدن» ؛ یعنی ... : مشهور شدن
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «حقّه‌ی زر، حوضه‌ی ادبیات، شکفته‌گی روح» : حوزه‌ی ادبیات، شکفتگی روح
تاریخ ادبیات
6- «مصیبت‌نامه» اثر کیست؟ عطار نیشابوری
7- نام دیگر کتاب «منطق‌الطیر» چیست؟ مقامات‌الطیور
8- کدام اثر عطار نیشابوری به نثر است؟ تذکرة‌الاولیا
آرایه‌های ادبی
9- «پای کوبان» در مصراع «پای کوبان بر سر آتش نشست.» چه آرایه‌ای است؟ کنایه
10- در مصراع «سرخ شد چون آتشی اعضای او» وجه شبه چیست؟ سرخی
11- کلمات قافیه در بیت «دست درکش کرد با آتش به هم / خویشتن گم کرد با او خوش به هم» کدامند؟ آتش، خوش
درک مطلب و دانستنی‌های درس
12- در «منطق‌الطیر» عاشق حقیقی چگونه تصویر شده است؟ به شکل پروانه‌ای که از آتش پروا ندارد.
13- مصراع «بازگشت و دفتر خود بازکرد» به چه معنی است؟ برگشت و آن چه دیده بود شرح داد.
14- در منطق‌الطیر پرندگان برای دیدن «سیمرغ» چند مرحله را طی می‌کنند؟ هفت مرحله
15- «در کاربودن» ؛ یعنی ... :‌کارآزموده بودن
16- غزل‌های«مولانا»درکدام‌حوزه‌ی‌ادبیات قرار می‌گیرند؟ ادب غنایی
17- منظور از «گوهر گوینده» چیست؟ نفس ناطقه‌ی انسان
18- «نقصان‌به‌ملک‌رسید.» ؛ یعنی ... کم و کاستی به مملکت راه یافت.
درس پانزدهم
کبوتر طوقدار / از ماست که بر
لغت
1- «متصیّد» ؛ یعنی ... : شکارگاه
2- «جال» به چه معنی است؟ تله و دام
3- «مطوّقّه» چه معنی می‌دهد؟ طوقدار
4- «مظاهرت» ؛ یعنی ... : پشتیبانی
املاء
5- عبارت «در وقت فراق موافقت اولی‌تر، والّا تاعنان مجال وقیئت یابند.» چند غلط املایی دارد؟ سه (فراغ، طاعنان، وقیعت)
6- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «مواجب صیادت، موالات تو، مرغزاری نزه» : مواجب سیادت
تاریخ ادبیات
7- اصل کتاب «کلیله و دمنه» به کدام کشور تعلق داشته است؟ هندوستان
8- مترجم «کلیله و دمنه» به زبان عربی کیست؟ ابن مقفع
9- «ناصرخسرو قبادیانی» در سرودن چه نوع شعری، شهرت دارد؟ قصیده
آرایه‌های ادبی
10- در جمله‌ی «پرزاغ چون دم طاووس نمودی» کدام رکن تشبیه موجود نیست؟‌
11- در مصراع «درفشان لاله در وی چون چراغی» مشبه کدام واژه است؟ لاله
12- درمصراع «امروز همه روی جهان زیر پر ماست.» قسمت مشخص شده چه آرایه‌ای دارد؟ کنایه
درک مطلب و دانستنی‌های درس
13- «اختلاف صیادان آن جا متواتر» ؛ یعنی ... : صیادان به آن‌جا رفت و آمد بسیار داشتند.
14- «این مرد را کاری افتاده است.» به چه معنی است؟ این مرد در صدد انجام دادن کاری است.
15- «به تگ ایستاد» چه معنی می‌دهد؟ شروع به دویدن کرد.
16- «در ضبط آوردن» ؛ یعنی ... : گرفتن
17- مفهوم «هریک خود را می‌کوشید» چیست؟ هر یک برای رهایی خود تلاش می‌کرد.
18- «سر خویش گرفت» ؛ یعنی ... : دنبال کار خود رفت.
19- مفهوم «راه بتافتند.» چیست؟ تغییر جهت دادند.
20- مفهوم جمله‌ی «اهمال جانب من جایز نشمری» چیست؟ در حق من سستی و سهل‌انگاری نمی‌کنی.
درس شانزدهم
نوروز/ زاغ و کبک
لغت
1- «متقارب» ؛ یعنی ... : نزدیک شونده
2- «مکاس» می‌کرد» به چه معنی است؟ چانه می‌زد.
3- «راغ» چه معنی می‌دهد؟ صحرا، بیابان
4- «فتوّت» ؛ یعنی ... : جوان‌مردی
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «تمدّن مصنوعی، سروش احورامزدا، صحیفه‌ی عالم» : اهورامزدا
تاریخ ادبیات
6- درون مایه‌های مثنوی «هفت‌اورنگ» چیست؟ عرفانی و اخلاقی
7- کدام کتاب را «جامی» به تقلید از گلستان سعدی نوشته است؟ بهارستان
8- کتاب «روضه‌ی خلد» اثر کیست و در چه قرنی نوشته شده است؟ مجدخوافی، قرن ششم
آرایه‌های ادبی
9- مصراع«رخت‌خود ازباغ به‌راغی‌کشید»چه‌آرایه‌ای‌دارد؟کنایه،جناس
10- «ارابه‌ی بی‌رحم زمان» چه آرایه‌ای را به وجود آورده است؟ تشبیه، تشخیص

درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- مفهوم‌ مصراع «عرضه ده ‌مخزن پنهان‌ کرده» چییست؟ نشان‌دهنده‌ی گنج‌های پنهان کوه
12- «رفت به شاگردی رفتار او» ؛ یعنی ... : از او تقلید کرد.
13- «نارده کبک» به چه معنی است؟ کبک کمیاب
14- در بیت «عاقبت از خامی خود سوخته / رهروی کبک نیاموخته» چه امری نکوهش شده است؟ تقلید
15- «پایمردی» ؛ یعنی ... : شجاعت
16- در عبارت «این فرزند فراموشکار، مادر خویش را از یاد می‌برد.» منظور از «مادر» چیست؟ طبیعت
17- «جریده‌ی عالم» ؛ یعنی ... : ‌جهان و روزگار
18- «امهال این، دور از فتوّت» کدام معنی را دارد؟ به تعویق انداختن این دور از جوان مردی است.
درس هفدهم
هجرت / آفتاب پنهانی
لغت
1- «سترگ» ؛ یعنی ... : زورمند، بزرگ جثه
2- «حرمان» به چه معنی است؟ نومیدی
3- «تذرو» چه معنی می‌دهد؟ قرقاول
4- «آیینه» نماد چیست؟ صفا و پاکی
تاریخ ادبیات
5- «رجعت سرخ ستاره» اثر کیست؟ علی معلّم
6- «دری به خانه‌ی‌خورشید» ازکدام نویسنده است؟ سلمان هراتی
7- کتاب «تنفس صبح» اثر کیست؟ قیصر امین‌پور
آرایه‌های ادبی
8- مصراع «بیا که یاد تو آرامشی است طوفانی» چه آرایه‌ای دارد؟ متناقض‌نما
9- مصراع «هابیلیان بوی قیامت می‌شنیدند» چه آرایه‌ای دارد؟ حس‌آمیزی
10- در مصراع «عالم ثناگوی جلال همّت او»، کدام واژه «مجاز» است؟ عالم
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- در مصراع «برخفته‌ی شب، شبروی بیدار دیدم» منظور از «شبرو» کیست؟ امام‌خمینی
12- «شوکت دیرینه» در مصراع «از روزن شب، شوکت دیرینه دیده» به چه معنی است؟ گذشته‌ی درخشان اسلام
13- «تویی که در سفر عشق خط پایانی» ؛ یعنی ... : پایان بخش خط انبیاء‌و اولیاء هستی
14- مصراع «تو از حوالی اقلیم هرکجاآباد» به چه معنی است؟ تو به سرزمینی تعلق دارید که همه‌جایش آباد است.
15- منظوراز«این‌فصل»درمصراع«این فصل را با من بخوان...»چیست؟ کتاب انقلاب
16- «پلک‌دل‌بریدن» اعتقادی‌است عامیانه به‌معنی... : آمدن‌میهمان
درس نوزدهم
نیاز روحانی / چشم‌های
لغت
1- «جولاهه» به چه معنی است؟ بافنده، نساج، عنکبوت
2- «جولان دادن» ؛ یعنی ... : تاخت و تاز کردن
3- «هزار» در مصراع «آوای خوش هزار تقدیم تو باد» چه معنی می‌دهد؟ بلبل
4- «گدازه» ؛ یعنی ... : پاره‌ی آتش
تاریخ ادبیات
5- کتاب «اسرارالتوحید» اثر کیست؟ محمد منّور
6- مجموعه شعر «سفر سوختن» اثر کیست؟
7- وزن رباعی معادل است با ... : لاحول ولا قوة الّا بالله
8- معروف‌ترین شاعر رباعی‌سرا کیست؟ خیام نیشابوری
آرایه‌های ادبی
9- «اگر شاعر دلیلی غیر واقعی، اما شاعرانه بیاورد.» از چه آرایه‌ای استفاده کرده است؟ حسن تعلیل
10- «گل زخم» چه آرایه‌ای دارد؟ تشبیه
11- «چشم به راه بودن» چه‌آرایه‌ای است؟ کنایه
درک مطلب و دانستنی‌های درس
12- «قدمت تاریخ» ؛ یعنی ... : کهنگی و دیرینگی تاریخ
13- گزارش نویسنده «از زندگی، حالات و احساسات خویش» چه نام دارد؟ حسب حال
14- «بردوش زمانه‌لحظه‌ها سنگین بود» ؛ روزگار به سختی می‌گذشت.
15- «به پاس یک دل ابری» ؛ یعنی ... : به خاطر یک دل‌گرفته
16- مفهوم مصراع «خورشید و زمین و آسمان غمگین بود» چیست؟ طبیعت عزادار بود.
17- از جمله مفاهیم محوری انقلاب اسلامی کدام است؟ عشق و شهید و شهادت
18- «پای بدان گو فرو برده» ؛ یعنی ... : پای خود را درون گودال فروبرده بود.
درس بیست و یکم
بخوان
لغت
1- «علق» ؛ یعنی ... : خون غلیظ
2- «امم» به چه معنی است؟ امت‌ها
3- «قیّه کشیدن» چه معنی می‌دهد؟ جیغ کشیدن به هنگام جشن
4- «مراوده» ؛ یعنی ... : با کسی رفت و آمد داشتن
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «کوه‌های عبوس،‌کوه حرا، علایم حیاط» : علایم حیات
تاریخ ادبیات
6- کتاب «پیامبر» اثر کیست؟ زین‌العابدین رهنما
7- در نوشتن کتاب «پیامبر» از چه شیوه‌ای استفاده شده است؟ توصیف و داستان‌نویسی
آرایه‌ها
8- در عبارت «در همین کوه تاریکی و روشنایی طبیعت پررنگ‌تر است.» چه آرایه‌ای وجود دارد؟ تضاد
9- عبارت «تمام سنگ‌ها حالت استماع دارند،‌گوش می‌کنند و منتظرند.» چه آرایه‌ای وجود دارد؟ تشخیص
10- «وجه شبه» در این عبارت چیست؟ «روحش به سان کبوتری که به اضطراب افتد تکان خورد.» تکان خوردن
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- در عبارت «مکه یک کوه تاریخی دارد و این کوه یک آشنای صمیمی» آشنای صمیمی کیست؟ حضرت محمد(ص)
12- کتاب‌هایی که درباره‌ی زندگی پیامبر نوشته شده است، چه نام‌ دارد؟ سیره
13- در عبارت «این کوه روحی پیدا کرده بود که می‌خواست منشأ آیین نوینی بشود.» دین اسلام
14- بیت «نگار من که به مکتب نرفت و خط ننوشت / به غمزه مسئله آموز صد مدرّس شد» کدام ویژگی حصرت محمد (ص) را بیان می‌کند؟‌امّی بودن
15- منظور از «رستاخیز موعود» چیست؟ روز قیامت
16- مفرد واژه‌ی «قوافل» چه واژه‌ای است؟ قافله
17- در عبارت «رمه‌ها از ان عبور می‌کنند و غباری افشان می‌نمایند.» افشان به چه معنی است؟ پراکنده
18- «ابدیت» ؛ یعنی ... : جاودانگی
19- «می‌دید او در بند خودش نیست.» به چه معنی است؟ می‌دید او به فکر خودش نیست.
20- مفرد کلمه‌ی «کاینات» چیست؟ کاینه
درس بیست و دوم
بوی جوی مولیان / ملک
لغت
1- «مباهات» به چه معنی است؟ فخر کردن
2- «گرده» ؛ یعنی ... : نان و خوراکی
3- «ایما» به چه معنی است؟ اشاره کردن
4- در مصراع «پیش صاحب نظران ملک سلیمان باد است.» صاحب‌نظران به چه معنی است؟ عارفان و پارسایان
املاء
5- کدام‌ترکیب غلط املایی دارد؟ «حیاط دربست، اتاقکی محسور، خبر انتساب» : اتاقکی محصور، خبر انتصاب
تاریخ ادبیات
6- اصل کتاب «سندباد نامه» از کدام کشور بوده است؟ هندوستان
7- «سند بادنامه» اثر کیست؟ ظهیری سمرقندی
8- کتاب «بخارای من،‌ایل من» از کیست؟ محمدبهمن بیگی
آرایه‌های ادبی
9- در مصراع «همچو نرگس بگشا چشم و ببین کاندرخاک...» نرگس نماد چیست؟ چشم
10- عبارت «ازشنیدن اسم‌شهر قند در دلم آب‌می‌شد.» چه آرایه‌ای دارد؟ کنایه
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- «اسبی که رنگ او میان زرد و بور باشد.» هم معنی با چه واژه‌ای است؟ کرند
12- عنوان درس «بوی جوی مولیان» از کدام شاعر گرفته شده است؟ رودکی
13- «از وجه زاد و توشه» ؛ یعنی ... : برای خوراک سفر
14- «خیمه‌ی انسان مزن بر در این کهنه رباط» به چه معنی است؟ به این دنیا دل مبند.
15- ذکر نام‌شاعر درپایان شعر در اصطلاح چه نامیده می‌شود؟ تخلّص
16- «مادرت را اعانت می‌کردم.» ؛ یعنی ... : به مادرت کمک می‌کردم.
17- معنای کنایی «آب خوش از گلویش پایین نمی‌رود.» چیست؟ با خوشی و راحتی زندگی نمی‌کند.
18- در جمله‌ی «از ترقّی عدلیه چشم پوشیدم.» عدلیه به کدام اداره گفته می‌شد؟‌دادگستری
19- «برجستگی جلو زین اسب که از چوب، شاخ یا فلز سازند مترادف است با ... : قاچ زین
درس بیست و سوم
اقلیم عشق
لغت
1- «مضیق» به چه معناست؟ تنگنا
2- «عین الیقین» ؛ یعنی ... : یقینی که از دیدن حاصل شود.
3- «فرقدان» به چه معنی است؟ دو ستاره در صورت فلکی دب اکبر
4- «زنّار» ؛ یعنی ... : کمربندی که زردشتیان و مسیحیان به کمر می‌بستند تا از مسلمانان شناخته شوند.
املاء
5- در بیت «قصد ایشان نهفته اصراری است / که به ایماکنندگان اظهار» کدام واژه غلط نوشته شده است؟ اسرار
تاریخ ادبیات
6- عمده شهرت «هاتف اصفهانی» به چیست؟ ترجیع‌بند عرفانی
7- «هاتف اصفهانی» شاعر کدام دوره است؟ افشاریان و زندیان
آرایه‌های ادبی
8- کدام ترکیب «تشبیه» است؟ «چشم دل، اقلیم عشق، پای اوهام» : اقلیم عشق
9- مصراع «مرد راهی اگر بیا و بیار» چه آرایه‌ای دارد؟ جناس
درک مطلب و دانستنی‌های درس
10- «ترجیع‌بند» چگونه قالب شعری است؟ چند بخش است که هر بخش قافیه‌ی جداگانه‌ای دارد،‌بیتی فاصله‌ی بندها تکرار می‌شود.
11- در مصراع «برهمه اهل این زمین به مراد...» منظور از اهل این زمین، چه کسانی هستند؟ عاشقان
12- «هاتف اصفهانی» در غزل پیرو کیست؟ سعدی و حافظ
13- «سرگران» ؛ یعنی ... : بی‌اعتنا
14- «ملک‌لامکان» به‌چه سرزمینی گفته می‌شود؟ گستره‌ی فرمان‌روایی خداوند
15- «اولی‌الابصار» به چه معنی است؟ دانایان
16- بیت «باریابی به محفلی کان‌جا / جبرئیل امین ندارد بار» به کدام رویداد اشاره دارد؟ معراج پیامبر
17- معنای‌بیت«شودآسان زعشق کاری‌چند/که‌بود نزدعقل‌بس‌دشوار» چیست؟عشق‌کارهایی راکه عقل‌نمی‌تواند انجام دهد،‌انجام می‌دهد.
درس بیست و چهارم
موسی و شبان
لغت
1- «نمط» ؛ یعنی ... : روش
2- «چارق» به چه معنی است؟ کفش چرمی
3- «عتاب» به چه معنی است؟ سرزنش، ملامت
4- «فصل کردن» ؛‌یعنی ... : جداکردن
تاریخ ادبیات
5- قصه‌ی «موسی و شبان» از کدام دفتر مثنوی است؟ دفتر دوم
6- آموزه‌های‌عرفانی«مثنوی‌معنوی»درچه‌قالبی‌بیان شده است؟ تمثیل
آرایه‌های ادبی
7- «ژاژ خاییدن» چه آرایه‌ای است؟ کنایه
8- دو واژه‌ی (حلق و خلق) نسبت به هم چه آرایه‌ای دارند؟ جناس
درک مطلب و دانستنی‌های درس
9- در مصراع «آفتابی را چنین‌ها کی رواست» منظور از (آفتاب) کیست؟ خداوند بزرگ
10- «هر کسی را اصطلاحی داده‌ام» ؛ یعنی ... : به هر کس شیوه‌ای آموخته‌ام.
11- در مصراع «در حق او مدح و در حق تو ذم» منظور شاعر از «او و تو» کیست؟ چوپان، موسی
12- در مصراع «ملت عشق از همه دین‌ها جداست.» ملت در کدام معنی به کار رفته است؟ عقیده و مذهب
13- در مصراع «من نکردم امر تا سودی کنم.» امر به چه چیزی منظور نظر است؟ عبادت
14- «با کی استت» ؛ یعنی ... : با چه کسی سخن می‌گویی.
15- «فُشار» ؛ یعنی ... : سخن بی‌هوده
16- «آفتابی را چنین‌ها کی رواست» به چه معنی است؟ چنین چیزهایی لایق خداوند نیست.
17- «دهان دوختن» کنایه است از ... : ساکن کردن
18- «گران جانی» به چه معنی است؟‌ تنبلی
19- عبارت «خون شهیدان را ز آب اولی‌تر است» به چه معنی است؟ شهید در خون تپیده به غسل نیاز ندارد.
20- مصراع «عشق را دریای غم، غم‌ناک نیست.» ؛ یعنی ... : عشق از دریای غم، ترس و هراسی ندارد.
درس بیست و پنجم
شبنم عشق
لغت
1- «سُفت» ؛ یعنی ... : دوش، کتف
2- «طین» به چه معنی است؟ گِل
3- «پنهان کردن حقیقت» معنی چه واژه‌ای است؟ تلبیس
4- «جنیبت کش» ؛ یعنی ... : میرآخور
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «خزانه‌ی غیب، تفرّص کردن، خطاب عزّت» : ‌تفرس کردن
تاریخ ادبیات
6- اثر «نجم‌الدّین دایه» چیست؟ مرصادالعباد
7- نجم‌الدّین دایه از عرفای قرن ... است. هفتم
آرایه‌های ادبی
8- کدام ترکیب «تشبیه» نیست؟ «شبنم عشق، ابر کرم، خاک آدم» خاک آدم
9- «خاک تن در نمی‌دهد.» چه آرایه‌ای دارد؟ کنایه
10- «یک قبضه خاک» ؛ یعنی ... : مشتی خاک
11- «وسایط گوناگون در هر مقام برکار کرد.» ؛ یعنی ... : در ساختن هرچیز از واسطه‌ و وسیله‌ای استفاده کرد.
12- مفهوم مصراع «ای به ازل بوده و نابوده ما» چیست؟ تو همیشه وجود داشته‌ای اما ما نبوده‌ایم.
13- «اعورانه بدو در می‌نگریست.» به چه معنی است؟ با یک چشم او را نگاه می‌کرد.
14- «اصناف موجودات» ؛ یعنی ... : موجودات گوناگون
15- عرفا «بار امانت» را چه دانسته‌اند؟ عشق
16- «تعبیه‌کردن» ؛ یعنی ... : نهادن
17- نام «فرشته‌ی وحی» چیست؟ جبرئیل
18- «طوع و رغبت» ؛ یعنی ... : اطاعت و میل
19- معنی‌کنایی«انگشت‌تعجّب‌دردندان‌گذاشتن»چیست؟حیران‌ماندن
20- «نقش‌های بوقلمون آفرینش» ؛ یعنی ... : جلوه‌های گوناگون خلقت
ادبیات فارسی (2)
درس اول
الهی / همای رحمت
لغت
1- «مناجات» ؛ یعنی ... : راز و نیاز با پروردگار
2- «صمد» چه معنی می‌دهد؟ بی‌نیاز
3- در عبارت «عبدالله عمر بکاست، اما عذر نخواست.» عمر کاستن به چه معنی است؟ پیر شدن
4- معنی واژه‌ی «سحاب» چیست؟ ابر
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «الطاف و مرحمت، زات و صفات، غذای گردان» ذات و صفات، قضای گردان
تاریخ ادبیات
6- «زادالعارفین» اثر کیست؟ خواجه عبدالله انصاری
7- «حیدر بابا یه سلام» اثر کدام شاعر معاصر است؟ شهریار
8- خواجه عبدالله انصاری در چه قرنی می‌زیست؟ قرن پنجم
آرایه‌های ادبی
9- اشاره و استفاده از آیات، احادیث و داستان‌های تاریخی در ضمن شعر یا نوشته، چه نام دارد؟ تلمیح
10- «مضمین» در شعر چیست؟ آوردن شعری از شاعری دیگر در سخن و شعر
11- «نثر مسجع» چیست؟ نثر آهنگین
درک مطلب و دانستنی‌های درس
12- «سلام او در وقت صباح مؤمنان را صبوح است.« ؛ یعنی ... رحمت الهی در صبحگاه مؤمنان را سرمستی و نشاط می‌بخشد.
13- مقصود از «کشته‌ها» در عبارت «برکشته‌های ما جز باران رحمت خود مبار.» چیست؟ اعمال انسان در دنیا
14- «برعیب‌های ما مگیر» ؛ یعنی ... : عیب‌های ما را مورد بازخواست قرار مده
15- «ابوالعجایب»چه‌معنی‌می‌دهد؟کسی‌که‌کارهای شگفت‌انگیز می‌کند.
16- «ماسوا» ؛ یعنی ... : همه‌ی مخلوقات، آن چه غیر از خداست.
17- «که و مه» ؛ یعنی ... : کوچک و بزرگ
18- منظور از «لسان‌الغیب» کیست؟ حافظ
درس دوم
ادبیات حماسی / رزم رستم و اشکبوس
لغت
1- در مصراع «دلیری کجا نام او اشکبوس» کجا ؛ یعنی ... : که
2- «گرزگران» به چه معنی است؟ گرز سنگین
3- «برآهیختن» ؛ یعنی ... : بیرون کشیدن
4- «سوفار» به چه معنی است؟ انتهای تیر
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «فسوس و مزیح، بی‌باره‌گی، بوق و کوس» بی‌بارگی
تاریخ ادبیات
6- زمینه‌های اصلی«حماسه»به‌چنددسته‌تقسیم می‌شوند؟ چهار دسته
7- «ایلیاد و ادیسه» چه نوع حماسه‌ای است؟ طبیعی
8- «حمله‌ی حیدری» چه نوع حماسه‌ای است؟ حماسه‌ی مصنوع
آرایه‌های ادبی
9- تکرار صامت (ب) در مصراع «به بند کمر بر، بزد چند تیر» چه آرایه‌ای را پدید آورده است؟ واج‌آرایی
10- بیت «به شهر تو شیر و نهنگ و پلنگ / سوار اندر آیند هر سه به جنگ؟» چه آرایه‌ای دارد؟ مراعات نظیر
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- «تو قلب سپه را به آیین بدار» ؛ یعنی ... : سپاه را همان‌گونه که هست حفظ کن
12- «عنان را گران کرده» به چه معنی است؟ ایستاد و توقف
13- «که رهام را جام باده‌ست جفت» چه معنی می‌دهد؟ رهام اهل بزم است نه رزم
14- «زمین آهنین شد سپهر آبنوس» یعنی ... : زمین مثل آهن سخت و آسمان پر از گرد و غبار شد
15- «حماسه» برچندگونه است؟ دوگونه
16- اگر درحماسه به‌جای‌آفرینش‌حماسه به‌بازآفرینی حماسه پرداخته شود، کدام نوع حماسه به وجود آمده است؟ حماسه‌ی طبیعی
17- «کشانی‌هم‌اندرزمان‌جان‌بداد.»منظوراز«کشانی»کیست؟اشکبوس
درس سوم
حمله‌ی حیدری
لغت
1- «اسبی که بر اعضای او نقطه‌ها باشد.» واژه‌ی اسبی چه معنی می‌دهد؟ ابرش
2- واژه‌ی «حرب» در مصراع «زهم رد نمودند هفتاد حرب» چه معنی می‌دهد؟ آلت جنگ
3- «سهم»درمصراع«فلک‌باخت ازسهم‌آن‌جنگ رنگ»؛یعنی...:ترس
4- در مصراع «که شد ساخته کارش از زهر چشم» زهر چشم به چه معنی است؟ نگاه تند
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «طالب رزم،‌ شجاع غظنفر، حبیب خدا» : غضنفر
تاریخ ادبیات
6- موضوع منظومه‌ی «حمله‌ی حیدری» درباره‌ی چیست؟ شرح زندگی و جنگ‌های پیامبر وحضرت علی
7- «حمله‌ی حیدری» اثر کیست؟ بادل مشهدی
آرایه‌های ادبی
8- «دندان به دندان خاییدن» چه آرایه‌ای است؟ کنایه
9- در مصراع «همه رزمگه کوه فولاد گشت» کدام رکن‌های تشبیه حذف شده است؟ ادات تشبیه، وجه شبه
درک مطلب و دانستنی‌های درس
10- در بیت «سپر برسر آورد شیراله / علم کرد شمشیر آن اژدها» منظور از «اژدها» کیست؟ عمروبن عبدود
11- مصراع «چو ننمود رخ شاهد آرزو» به چه معنی است؟ چون هیچ کس بر دیگری پیروز نشد.
12- چرا شعر «حمله‌ی حیدری» حماسه‌ی مصنوع است؟ چون شاعر این حماسه را خود ساخته است.
13- در مصراع «برافراخت پس دست خیبرگشا ...» خیبرگشا کیست؟ حضرت علی (ع)
14- در مصراع «بینداخت شمشیر را شاه دین» بینداخت؛ یعنی ... : بزد
15- «غزا» ؛ یعنی ... : جنگ
16- منظور از «شیرحق» در مصراع «شیر حق را دان منزّه از دغل» کیست؟ حضرت علی (ع)
17- «او خدو انداخت بر روی علی» ؛ یعنی ... : او آب دهان بر روی علی (ع) انداخت.
18- «کرد او اندر غزایش کاهلی» به چه معنی است؟ از جنگیدن با او پرهیز کرد.
درس چهارم
ادبیات نمایشی / بچه‌های آسمان
لغت
1- «مصاف» ؛ یعنی ... : میدان‌های جنگ (جمع مصف)
2- «هزیمت» به چه معنی است؟ شکست خوردن
3- «قلیه» چه معنی دارد؟ نوعی غذا از گوشت
املاء
4- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «بچه‌های سمج، مصمّم و متعسر، مبهوت فضا» : متأثر
تاریخ ادبیات
5- کتاب «سیاست‌نامه» اثر کیست؟ خواجه نظام‌الملک
6- فیلم‌نامه‌ی «بچه‌های آسمان» از کیست؟ مجید مجیدی
درک مطلب و دانستنی‌های درس
7- در عبارت «عمروبن لیث به در بلخ شکسته شد.» ؛ یعنی ... : عمروبن لیث در دروازه‌ی بلخ شکست خورد.
8- منظور از «نماز دیگر» چیست؟ نماز عصر
9- منظور از «مردم» درجمله‌ی «تا مردم زنده باشد او را از قوت چاره نیست» چیست؟ انسان
10- عبارت عربی «اصبحتُ امیراً و امسیتُ اسیراً» به چه معنی است؟ صبح امیر و پادشاه بودم، شبانگاه و غروب اسیر
درس پنجم
ادبیات داستانی / کباب
لغت
1- «ترفیع» به چه معنی است؟ بالا بردن
2- «طعامی که در مهمانی و سور دهند» با چه واژه‌ای معادل است؟ ولیمه
3- «استیصال» چه معنی می‌دهد؟ درماندگی
4- «درزی» ؛ یعنی ... : خیاط
املاء
5- در عبارت «محتاج به تذکار نیست که ایشان در خوراک هم سر سوزنی قسور را جایز نمی‌شمردند.» کدام واژه نادرست نوشته شده است؟ قصور
تاریخ ادبیات
6- «سیاحت‌نامه‌ی ابراهیم بیگ» اثر کیست؟ حاج زین‌العابدین مراغه‌ای
7- «مسالک‌المحسنین» را کدام‌نویسنده، نوشته است؟ عبدالرّحیم طالبوف
8- موضوع کدام کتاب «قصّه‌های عامیانه» نیست؟ «رستم‌نامه، هفت‌پیکر، امیرارسلان» ، هفت پیکر
آرایه‌های ادبی
9- عبارت «رتبه‌های بالا را وعده بگیر و مابقی را نقداً خط بکش» چه آرایه‌ای دارد؟ کنایه
10- اگر عبارتی معنی دور و نزدیک داشته باشد و معمولاً معنی دور مورد نظر باشد، عبارت چه آرایه‌ای دارد؟ کنایه
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- «پاپی شدن» ؛ یعنی ... : اصرار کردن
12- جمله‌ی «میهمانی را پس خواندن» به چه معنی است؟ دعوت را پس گرفتن
13- مفهوم کنایی «کبّاده‌ی چیزی را کشیدن» چیست؟ ادعای چیزی داشتن
14- «شکوم ندارد» چه معنی می‌دهد؟ خجستگی ندارد.
15- ادبیات داستانی معاصر، از کدام دوره آغاز می‌شود؟ اوایل دروه‌ی مشروطه
16- آثار ادبی دوره‌ی مشروطه به چه قصدی نوشته می‌شد؟ به قصد انتقاد از اوضاع اداری، اجتماعی و سیاسی آن روزگار
17- داستان‌کوتاه‌ایرانی باکدام مجموعه متولّدشد؟یکی‌بود،یکی نبود.
18- آغازگر سبک واقع‌گرایی در نثر معاصر و پدر داستان‌نویسی فارسی کیست؟ محمدعلی جمال‌زاده
19- «بی‌نهایت چلمن» ؛ یعنی ... : بیش از حد بی‌دست و پا
20- «در محظور گیر کردن» به چه معنی است؟ در تنگنا افتادن
درس ششم
گیله مرد
لغت
1- «آن لاورتون را خودم به درک می‌فرستادم.» (لاور) به چه معنی است؟ رهبر
2- «تلکه کردن» ؛ یعنی ... : پول یا مالی که با مکر و فریب و چاپلوسی به‌دست آید.
3- «کومه» به چه معنی است؟ کپر، لونک
4- «جرز» ؛ یعنی ... : دیوار اتاق و ایوان
املاء
5- در عبارت «تا قهوه خانه چند صد زرع بیش‌تر فاصله نبود.» کدام کلمه نادرست نوشته شده است؟ ذرع
تاریخ ادبیات
6- «چشم‌هایش» اثر کیست؟ بزرگ علوی
7- کتاب «از رنجی که می‌بریم» از کدام نویسنده‌ی معاصر است؟ جلال آل احمد
8- کدام داستان «بزرگ علوی» مدت‌ها راهنمای عمل نویسندگان مبارز بود؟ گیله مرد
آرایه‌های ادبی
9- عبارت «باد چنگ می‌انداخت و می‌خواست زمین را از جا بکند.» چه آرایه‌ای دارد؟ تشخیص
10- «رجز خواند» چه آرایه‌ای است؟ کنایه
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- «دل پری داشت.» ؛ یعنی ... : بسیار ناراحت بود.
12- عبارت «گوشش به این حرف‌ها بدهکار نبود.» به چه معنی است؟ توجهی نمی‌کرد.
13- قسمت مشخص شده در عبارت «چند روز پیش یک اتوبوس را توی جاده لخت کردند.» به چه معنی است؟ غارت کردند.
14- «از آن کهنه کارها هستی.» ؛ یعنی ... : زرنگ و باتجربه‌ای
15- «نرده‌ی چوبی یا آهنی که اطراف محوطه یا باغی نصب کنند» هم‌معنی با چه واژه‌ای است؟ طارمی
16- با توجه به درس «محمد ولی ، گلیه مرد و مامور بلوچ» نماد چه انسان‌هایی هستند؟ چاپلوس، ظلم ستیز، دورو
17- «بزرگ علوی» از نخستین تحصیل کرده‌های ایرانی ، در کدام کشور بود؟ آلمان
18- چرا انتشار نوشته‌های بزرگ علوی در ایران قبل از انقلاب ممنوع بود؟ با رژیم حکومتی ایران مخالف بود.
19- «حساب کهنه پاک کرد.» ؛ یعنی ... : ناراحتی گذشته را می‌خواست جبران کند.
20- «خانه‌ی کسی را تفتیش کردن» به چه معنی است؟ خانه‌ی کسی را بازرسی کردن.
درس هفتم
سووشون / آواز عشق
لغت
1- «ظرفی از پشم بافته که چیزها در آن کنند.» هم معنی با چه واژه‌ای است؟ جوال
2- «خروس‌خوان» ؛ یعنی ... : صبح زود
3- در جمله‌ی «با مال می‌رویم. غلام شما محمدتقی مال آورده» مال به چه معنی است؟ حیوان
4- «نقل گفتن»در عبارت «حالا دلت خواسته برایت نقل بگویم.» چه معنی می‌دهد؟ لطیفه گفتن
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «لباس غضب، قریب بی‌کس ، روح معذب» : غریب
تاریخ ادبیات
6- نخستین مجموعه داستان خانم «سیمین دانشور» چه نام داشت؟ آتش خاموش
7- موضوع کتاب «سووشون» چیست؟ توصیف زندگی اجتماعی مردم فارس در خلال جنگ جهانی دوم.
آرایه‌های ادبی
8- در عبارت «گندم‌ها مثل سیل طلا روی هم انبار شده.» وجه شبه کدام است؟ زردی
9- جمله‌ی «چراغ‌های ذهنش روشن بود.» چه آرایه‌ای دارد؟ تشبیه
10- در مصراع «ما به فلک بوده‌ایم، یار ملک بوده‌ایم.» کلمات مشخص شده چه آرایه‌ای دارد؟ جناس
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- مفهوم «آن ناکام با رعیّتش مثل برادر تا می‌کرد.» چیست ؟ آن ناکام با رعیتش مثل یک برادر بزرگ‌تر رفتار می‌کرد.
12- «شلخته درو کنید.» ؛ یعنی ... : بی‌دقت درو کنید.
13- «حاصلی که در تابستان و اوایل پاییز به دست می‌آید.» اصطلاح چه نامیده می‌شود؟ کشت صیفی
14- جمله‌ی «تنها می‌آید سی میدان» چه معنی می‌دهد؟ تنها به طرف میدان می‌آید.
15- «سر و پکالش خینی می‌شود.» ؛ یعنی ... سرو صورتش خونی می‌شود.
16- در عبارت «بغلش می‌زند و از اسب به زمین می‌گذاردش» ضمیر متصل (ش) چه نقشی دارد؟ مفعول
17- «با آن دشمن لعین چر بکند.» ؛ یعنی ... : با آن دشمن لعین بجنگند.
18- «کمینه» به معنای ...... است. کم‌ترین
19- «فکری است» ؛ یعنی ... : در حال فکر کردن است.
20- «هیمه به چه معنی است؟ هیزم
درس هشتم
کلبه‌ی عموتم / تو را می‌خوانم
لغت
1- «مندرس» ؛ یعنی ... : پاره و کهنه
2- «خپله» ؛ یعنی ... : چاق
3- «عفریت» به چه معنی است؟ اهریمن، شیطان
املاء
4- املای کدام ترکیب نادرست است؟ «حد نساب، رحم و عطوفت، همهمه‌ی خریداران» : حد نصاب
تاریخ ادبیات
5- «خوشه‌های خشم» اثر کیست؟ جان اشتاین بک
6- کدام نویسنده از چهره‌های مهمّ ادبیات پایداری امریکای لاتین است؟ پابلونرودا
7- کتاب «کلبه‌ی عموتم» را چه کسی نوشته است؟ خانم هریت بیچراستو
8- «آدم‌ها و خرچنگ‌ها» اثری است از ... : خوزوئه دوکاسترو
آرایه‌های ادبی
9- در عبارت «سرش مثل گلوله گرد بود و چشم‌های درشتش جایی را نمی‌دید.» وجه شبه چیست؟ گرد بودن
درک مطلب و دانستنی‌های درس
10- در شعر «من برآنم که بادستان تو و من / با دشمن، رویارو توانیم شد.» بر چه امری تأکید شده است؟ اتّحاد
11- کتاب «کلبه‌ی عموتم» کدام جلوه از جلوه‌های ادبیات پایداری تصویر و ترسیم می‌کند؟ مبارزه با برده‌داری
12- ارباب خشن و بدنهاد در کتاب «کلبه‌ی عموتم» چه نام دارد؟ لگر
13- جنگ داخلی آمریکا چه سرانجامی یافت؟ سرانجام آن القای برده‌داری بود.
14- شعر «تورا می‌خوانم» پایداری مردم ... را به تصویر کشیده است؟ شیلی
15- نوشته یا سروده ای که مبارزه‌ی ملت‌ها را در برابر استبداد داخلی یا تجاوز بیگانگان نشان دهد، چه نوع ادبیاتی است؟ ادبیات پایدار
16- مخاطب «شعر و داستان مقاومت» چه کسانی هستند؟ وجدان عام بشری
17- «اثل مانین» از چهره‌های برجسته‌ی ادب مقاومت کدام کشور است؟ فلسطین
18- داستان «کلبه‌ی عموتم» در کجا اتفاق می‌افتد؟ کشت‌زارهای ایالت‌های جنوبی آمریکا
درس نهم
در بیابان‌های تبعید / از یک انسان
لغت
1- «سفاهت» ؛ یعنی ... : بی‌خردی
2- «قهر» به چه معنی است؟ غلبه‌کردن ، عذاب‌کردن
3- «پای‌کوبی و جشن ملی در منطقه‌ی سوریه» چه نام دارد؟‌دبکه
4- «ماه ایار» معادل کدام ماه است؟ ماه سوم بهار (خرداد)
املاء
5- عبارت «من از وی در قضب نمی‌شوم و او از من صاحب ادب می‌شود.» کدام واژه نادرست نوشته شده است؟ غضب

تاریخ ادبیات
6- شعر «در بیابان‌های تبعید» سروده‌ی کیست؟ جبرا ابراهیم جبرا
7- کدام شاعر فلسطینی را «شاعر مقاومت فلسطین» نامیده‌اند؟ محمود درویش
آرایه‌های ادبی
8- در شعر «گل‌هایش مانند نقش برجامه‌های زنانه است.» ادات تشبیه کدام واژه است؟ مثل
9- «قهقه‌ی فشنگ‌ها» چه آرایه‌ای دارد؟ تشخیص
10- در جمله‌ی «سرزمین‌ما زمرّد است» وجه شبه چیست؟ سبزی (محذوف)

درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- در شعر «با عشق خود چه کنیم، درحالی که چشمانمان پر از خاک و شبنم یخ‌زده است؟» منظور از «عشق خود» چیست؟ سرزمین فلسطین
12- عبارت عربی «کل اناء یترشّح بما فیه» معادل با کدام ضرب‌المثل فارسی است؟ از کوزه همان برون تراود که دروست.
13- «بر سبیل تلطّف» ؛ یعنی ... : از روی مهربانی
14- «زیتون» نماد چیست؟ صلح
15- در عبارت «از سایه‌های آبی، خارهای سرخ براجساد به جا مانده، فروریخت.» منظور از «خارهای سرخ» چیست؟ بمب و موشک
16- «سنگ مردگان» ؛ یعنی ... : سنگ شکنجه
17- در شعر«زیبای کوچکش را ربودند و گفتند تو آواره‌ای» منظور از «زیبای کوچک» چیست؟ سرزمین فلسطین
18- «نرون مرد، اما رُم نمرده است.» به چه معنی است؟ ستمگر نابودشدنی است اما عدالت بر جای می‌ماند.
19- در شعر «فرشتگان سرودهای صلح و شادی انسان را برای چوپانان خواندند.» منظور از چوپانان کیست؟ پیامبران
20- «حضرت روح‌الله» کدام پیامبر است؟ عیسی (ع)
درس دهم
دخترک بینوا
لغت
1- «سیاهی‌هایی که از دور دیده می‌شود.» با چه واژه‌ای هم‌معنی است؟ اشباح
2- «موحش» ؛ یعنی ... : ترسناک
3- «کوکب» به چه معنی است؟ ستاره
4- «خلنگ» ؛ یعنی ... : علف جارو
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «نگاه تزرّع‌آمیز، تاریکی غلیظ، جرئت گریستن» تضرّع‌آمیز
تاریخ ادبیات
6- «بینوایان» اثر کیست؟ ویکتورهوگو
7- کدام شاعر است که از ده‌سالگی به شعر گفتن پرداخت و با وجود سن کم به عضویت فرهنگستان فرانسه درآمد؟ ویکتورهوگو
آرایه‌های ادبی
8- عبارت «چند دسته از بوته‌های خار، در نقاط بی‌درخت سوت می‌زدند.» چه آرایه‌ای دارد؟ تشخیص
9- «صدای پای جانوران را که روی علف‌ها راه می‌رفتند، دید.» چه آرایه‌ای دارد؟ حس‌آمیزی
10- جمله‌ی «انسان باید مثل گربه باشد.» چه آرایه‌ای دارد؟ تشبیه
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- «نگاه تضرّع‌آمیز» ؛ یعنی ... : نگاه التماس‌آمیز
12- «قد علم‌کردن» به چه معنی است؟ اظهار وجود کردن
13- بزرگ‌ترین قهرمان کتاب بینوایان چه نام‌دارد؟ ژان‌وارژان
14- «رمانتیک» ؛ یعنی ... : افسانه‌ای داستانی
15- چرا «ویکتورهوگو» بیست سال را در تبعید گذراند؟ به دلیل مخالفت با ناپلئون
16- ماجرای مردم تیره‌روزی که با دشواری‌های زندگی روبه‌رو بوده‌اند، در کدام اثر ویکتورهوگو به خوبی بیان شده است؟ بینوایان
17- ویکتورهوگو در چه قرنی می‌زیسته‌ است؟ قرن نوزدهم
18- «متراکم» ؛‌ یعنی ... : روی هم جمع شده
19- «مُحال» به چه معنی است؟ غیرممکن
20- «لب پرزدن» ؛ یعنی ... : بیرون ریختن
درس یازدهم
هدیه‌ی سال نو / مائده‌های زمین
لغت
1- «تعلّل» به چه معنی است؟ بهانه کردن
2- «معجون» ؛ یعنی ... : مخلوطی از چند چیز
3- در عبارت «چراغ را در اصلاح کردن بکش» کشتن چراغ چه معنی می‌دهد؟ خاموش کردن چراغ
4- «خاییدن» ؛ یعنی ... : جویدن
املاء
5- کدام کلمه در عبارت «یک صندوق نامه به دیوار نسب شده بوده که هرگز پستچی نامه‌ای در آن نینداخته بود.» غلط نوشته شده است؟ نصب
تاریخ ادبیات
6- نام اصلی «اُ. هنری» چیست؟ ویلیام سیدنی پورتر
7- «اُ . هنری» در آثارش به زندگی چه کسانی می‌پردازد؟ طبقات فرودست جامعه
8- کدام اثر از «اُ . هنری» نیست؟ «خاطرات خانه‌ی مردگان، چرخ و فلک، اختیارات» : خاطرات خانه‌ی مردگان
آرایه‌های ادبی
9- در عبارت «مادام سوفیا خرمن زلف دلا را دید و گفت بیست دلار» مشبه‌به کدام واژه است؟ خرمن
10- عبارت «دلا کلاهش را برداشت و از زیر آن آبشار طلایی رنگ سرازیر شد.» چه آرایه‌ای دارد؟ استعاره
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- «آرزو مکن که خدا را در جایی جز همه جا بیابی.» ؛ یعنی ... : خدا همه جاست.
12- مفهوم جمله‌ی «هیچ از او ذخیره مگذار» چیست؟ چیزی را از او پنهان مکن
13- «تحفة‌الاخوان» اثر کیست؟ کمال‌الدین عبدالرزاق کاشانی
14- «ای‌کاش عظمت درنگاه تو باشد.» کدام شعر «سهراب سپهری» را به‌یاد می‌آورد؟ چشم‌ها را باید شست / جور دیگر باید دید.
15- «قوت کودکان» ؛ یعنی ... : غذای کودکان
16- «مائده‌های زمین» از کیست؟ آندره ژید
17- منظور از «ته مانده‌ی چپاول مادام سوفیا» چیست؟ موهای باقی مانده روی سردر
18- «ولع« ؛ یعنی ... : حرص
19- «ترمیم» به چه معنی است؟ تعمیر و بازسازی.
20- «این آیت فرو آمد» ؛ یعنی ... : این آیه نازل شد.
درس دوازدهم
در آروزی تو / دل می رود
لغت
1- «تفقّد» ؛ یعنی ... : دلجویی کردن
2- «باد شرطه» به چه معنی است؟ باد موافق
3- «ایهام» در لغت چه معنی می‌دهد؟ به گمان افکندن دیگران
4- در مصراع «حافظ به خود نپوشید این خرقه‌ی می‌آلود» به خود ؛ یعنی ... : به اختیار خود

تاریخ ادبیات
5- کدام شاعر لقب «استاد سخن» گرفته است؟ سعدی
6- شرح داده شده «حافظه‌ی ماست و شعر او سرشار از اندیشه‌های عمیق حکمی و عرفانی و احساس‌ها و عواطف ژرف انسانی است.» درباره‌ی کدام شاعر است؟ حافظ
آرایه‌های ادبی
7- مصراع «گفتا غلطی خواجه در این عهد وفا نیست» چه نوع آرایه‌ای دارد؟ ایهام
8- مصراع«آیینه‌ی‌سکندر جام می‌است بنگر»چه‌آرایه‌ای دارد؟ تلمیح
درک مطلب و دانستنی‌های درس
9- در مصراع «اگر خلاف کنم سعدیا به سوی تو باشم» قسمت مشخص شده چه معنی می‌دهد؟ خودخواه و خودبین باشم.
10- «خدارا» در مصراع «دل می‌رود ز دستم صاحب‌دلان، خدارا» به چه معنی است؟ قسم به خدا
11- «نیکی به جای یاران» ؛ یعنی ... : نیکی در حق یاران
12- منظور شاعر از «جام می» در مصراع «آیینه‌ی سکندر جام می است بنگر» چیست؟ قلب انسان پاک و آگاه
13- در مصراع «به مجعمی که در آینده شاهدان دوعالم» منظور از کلمات مشخص شده چیست؟ صحرای محشر، زیبایان
14- مفهوم مصراع «دلبر که در کف او موم است سنگ خارا» چیست؟ محبوبی که همه‌چیز در اختیار اوست.
15- در مصراع «مرا به باده چه حاجت که مست موی تو باشم» کدام قسمت جمله حذف شده است؟ فعل (است)
16- به «خواب عافیت» ؛‌یعنی ... : مرگ و نیستی
17- معنی «به بوی موی تو باشم» چیست؟ آروزی وصال تو را دارم.
18- «بادیه» چه معنی می‌دهد؟ بیابان – پیمانه ی شراب
درس سیزدهم
باغ عشق / پیدای پنهان
لغت
1- «شکردن» ؛ یعنی ... : شکار کردن
2- «عنان گیر» به چه معنی است؟ زمام‌دار و هدایت کننده
3- «بنان» ؛ یعنی ... : انگشت
4- «نمی‌هلند» ؛ یعنی ... : نمی‌گذارند
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «عجز و درمانده‌گی، بایزید بسطامی، قعر بهر» درماندگی ، بحر
تاریخ ادبیات
6- «طریق‌التحقیق» اثر کیست؟ سنایی غزنوی
7- سنایی غزنوی در چه قرنی زیسته است؟ ششم
8- کدام قالب شعری است که «سنایی» بر آن تأثیر گذار نبوده است؟ «غزل، قصیده، ترکیب‌بند» : ترکیب‌بند
9- افکار و اصطلاحات عرفانی را نخستین بار چه کسی در شعر خود مطرح ساخته است؟ سنایی
آرایه‌های ادبی
10- مصراع «به سوی عیب، چون پویی، گر او را غیب‌دان بینی؟ چه آرایه‌ای دارد؟ جناس (عیب و غیب)
11- تفاوت «غزل و قصیده» در چیست؟ تعداد بیت‌ها و درون‌مایه‌ها
درک مطلب و دانستنی‌های درس
12- «درفش کاویان» نماد چیست؟ پیروزی
13- «دوگانه» ؛ یعنی ... : نماز صبح
14- «صاحب گوهر» به چه معنی است؟ نژاده و اصیل
15- «فیه مافیه» از آثار ... و معروف ... است. منثور و مولوی
16- «تاس‌ها برگیر» به چه معناست؟ کاسه‌های مسین را بردار.
17- «ودود» به چه معناست؟ بسیار دوست دارنده
18- در مصراع «زیزدان دان نه از ارکان...» منظور از (ارکان) چیست؟ عنصار چهارگانه (آب، باد، آتش، خاک)

درس چهاردهم
تربیت انسانی و سنّت ملی ما
لغت
1- «مناعت» ؛ یعنی ... : عالی طبع بودن
2- «مطلبی نغز و نیکو» هم معنی چه کلمه‌ای است؟ لطیفه
3- «مذموم» به چه معنی است؟ ناپسند و نکوهیده
4- «خدعه» ؛ یعنی ... : حیله و نیرنگ
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «ترجیه مرگ، تذویر و ریا، مساوات و عدالت» : ترجیح ،‌ تزویر
تاریخ ادبیات
6- کتاب «آزادی و تربیت» اثر کیست؟ محمود صناعی
درک مطلب و دانستنی‌های درس
7- نویسنده، کدام کتاب را از کتب مقدس فرنگیان کم‌تر نمی‌داند؟ مثنوی مولوی
8- برای روشن کردن هدف‌های تربیتی ما، بزرگترین منبع الهام کدام است؟ تعلیمات اخلاقی و انسانی پیشوایان فرهنگی ما
9- بیت «به دیدارت آرایش جان کنم / زمن هر چه خواهی تو فرمان کنم» کدام مفهوم را بیان می‌کند؟ تسلیم محض بودن را
10- عبارت عربی «الملک یبقی مع الکفر و لا یبقی مع الظلم» به چه معنی است؟ حکومت با کفر می‌پاید ولی با ظلم نه
11- «کهتری را که مهتری یابد» ؛ یعنی ... : کوچک و حقیری که مقام بالایی یابد.
12- موضوع اساسی داستان «رستم و اسفندیار» چیست؟ طغیان رستم در برابر زورگویی
13- «رجحان دادن» ؛ یعنی ... : برتری دارد.
14- مصراع «نبیند مرا زنده با بند کس» ستایش چیست؟ آزادی و آزادگی
15- رستم چگونه خبر یافته که «اگر اسنفدیار را نابود کند خاندان او تباه خواهد شد؟» : از سیمرغ خبر یافته است.
16- نویسنده چه چیزی را موجب سقوط ساسانیان می‌داند؟ انحطاط اجتماعی و دینی و اخلاقی دستگاه حکومت
17- هدف‌های اساسی تربیت چیست؟ احترام به حقوق دیگران، آزادی، عدالت‌خواهی ...
18- آیه‌ی‌«انما المومنون اخوه»چه‌معنی می‌دهد؟ مومنان برادر یک‌دیگرند.
درس پانزدهم
جلوه‌های هنر در اصفهان
لغت
1- «رواق» ؛ یعنی ... : پیشگاه خانه
2- «دمدمه‌های اردیبهشت» به چه معنی است؟ نزدیکی‌های اردیبهشت
3- «دوره‌های متأخّر» ؛ یعنی ... : دوره‌های بعد
4- «بنایی ستون مانند بر دو جانب در ورودی ساختمان» چه نامیده می‌شود؟ گوشواره
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «خط‌ها و اسلیمی‌ها، دایره‌ها و مغرنس‌ها، رواق‌ها و گوشواره‌ها» : مقرنس
تاریخ ادبیات
6- کتاب«صفیرسیمرغ» اثر کیست؟ دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن
7- موضوع کتاب «صفیر سیمرغ» چیست؟ توصیف سفر به چند کشور اروپایی و بعضی از شهرهای ایران

آرایه‌های ادبی
8- جمله‌های «اصفهان چون شاهزاده‌ی افسون شده‌ی افسانه است.» چه آرایه‌ای دارد؟ تشبیه

درک مطلب و دانستنی‌های درس
9- در عبارت «کالبد بنا، مینایی است که روح ایران را در آن حبس کرده‌اند.» مینا در کدام معنا به کار رفته است؟ شیشه و آیینه
10- «همه‌چیز به نقش ترجمه شده است.» ؛ یعنی ... : همه‌چیز در نقاشی بیان شده است.
11- نویسنده چه چیزهایی را «از رمزهای باستانی و علامت باروری» می‌داند؟ شاخ گوزن و مار
12- به روایت تفسیرها «کدام مرغ بهشتی شیطان را در ورود به بهشت یاری کرد؟» طاووس
13- در درس، کدام درخت «درخت بهشتی» ؛ معرفی شده است؟ سرو
14- «طلسم کسی را شکستن» ؛ یعنی ... : گره از کار کسی باز کردن
15- چرا نویسنده نقش کاشی‌ها را «بهار منجمد» نامیده است؟ چون نقش و نگارها به روح انسان طراوت و تازگی می‌دهند.
16- معنی واژه‌های «عروج، مجرد، ضمیر» چیست؟ به بلندی رفتن، تنها، باطن
17- عبارت «گویی بر پله‌های ابر پا نهاده‌ای، به همان حالتی که وصف مراحل معراج شده است.» به کدام واقعه اشاره دارد؟ رفتن پیامبر به آسمان‌ها
18- در عبارت «گویی کالبد بنا مینایی است که روح ایرانی را در آن حبس کرده‌اند.» به کدام عقیده‌ی گذشتگان اشاره دارد؟ حبس کردن ارواح در شیشه
19- «زاویه» ؛ یعنی ... : گوشه، اتاقی در خانقاه
20- «جزمیّت» در عبارت «آن‌ها را با جزمیت یا اطمینان خاطر بازگو کرده‌ام» به چه معنی است؟ قطعیّت و یقین
درس شانزدهم
خسرو / مایع حرف‌شویی
لغت
1- «ارتجالاً» یعنی ؛ ... : بدون اندیشه سخن گفتن یا شعر سرودن
2- «تقریر» به چه معنی است؟ بیان کردن
3- «عادت مألوف» ؛ یعنی ... : رسم دیرینه
4- «منکر» ؛ چه معنی می‌دهد؟ زشت
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «مخزول و نالان، لهو و لعب، تنگ نظران و عنوان» : مخذول
تاریخ ادبیات
6- کتاب «بهشت شدّاد» اثر کیست؟ جلال رفیع
7- کتاب «نصاب الصبیان» از کیست؟ ابونصر فراهی
آرایه‌های ادبی
8- کدام نوع نوشته است که «هدف آن اصلاح، نابسامانی‌ها و ناهنجاری‌هاست.» طنز
9- «خشت‌زدن» کنایه از ... است. پرحرفی
10- منظور از ضمایم و تعلیقات» در عبارت «تصویر سرتیپ را ضمایم و تعلیقات کشید.» چیست؟ نشان‌های ارتشی
11- «او را نیز بسمل کردم.» ؛ یعنی ... : او را هم سر بردیم
12- «کمیت کسی لنگ بودن» به چه معنی است؟ عاجز و ناتوان بودن
13- «این‌قدر هی دیوار صوتی را نشکنید.» ؛ یعنی ... : پرحرفی نکنید.
14- «استرحام کردن» ؛ یعنی ... : طلب رحم کردن
15- منظور از تصدیق‌نامه، در عبارت «همین باعث شدن که نتوان تصدیق‌نامه‌ی دوره‌ی ابتدایی را بگیرد.» چیست؟ گواهی‌نامه
16- «من این را از روی طبیعت کشیدم.» به چه معنی است؟ من این را از روی استعداد ذاتی خود کشیدم.
17- مفرد واژه‌ی «معاصی» چیست؟ معصیت
18- «زمانه‌ی جافی» یعنی ؛ ... : روزگار ستمکار
درس هفدهم
داروک / باغ من / انتظار
لغت
1- «شولا» ؛ یعنی ... : خرقه‌ی درویشان
2- «داروگ» چیست؟ قورباغه‌ی درختی
3- «چمیدن» به چه معنی است؟ با ناز راه رفتن
تاریخ ادبیات
4- کدام منظومه‌ی نیما یوشیج است که آن را سر آغاز (شعر نو فارسی) دانسته‌اند؟ افسانه
5- مجموعه‌شعر«آخرشاهنامه»اثرکدام‌شاعراست؟مهدی‌اخوان‌ثالث
6- «طنین در دلتا» از کیست؟ طاهره صفارزاده

آرایه‌های ادبی
7- شعر «از تهی سرشار / جویبار لحظه‌ها جاری است» چه آرایه‌ای دارد؟ متناقض‌نما
8- «ذوالفقار را باز می‌کنی و ظلم را می‌بندی» چه آرایه‌ای دارد؟ تضاد.
درک مطلب و دانستنی‌های درس
9- «بر بساطی که بساطی نیست» چه مفهومی را بیان می‌کند؟ اوضاع نامناسب
10- «شعر معاصر» بعد از نیما در چند شیوه ادامه یافت؟ سه شیوه
11- عبارت«شعری‌است‌که‌آهنگ‌دارد اما وزن‌عروضی نداردوجای‌قافیه در آن مشخص نیست» توصیف چگونه شعری است؟ شعر سپید
12- در شعر داروگ شاعر با بهره‌گیری از «نمادها» چه چیزی را توصیف می‌کند؟ عصر سیاه حکومت استبدادی
13- چند ویژگی برای شعر «اخوان ثالث» برشمرده‌اند؟ سه
14- واژه‌ی «کشتگاه، ساحل، کومه» در شعر «داروگ» بیانگر چیست؟ نمادهایی‌که به‌کمک‌آن‌شاعر اوضاع‌عصر خودراتوصیف‌کرده‌است.
15- منظور از «اسب یال افشان زرد» چیست؟ پاییز
16- سنگینی و صلابت کدام سبک شعری در شعر اخوان ثالث مشاهده می‌شود؟ سبک خراسانی
17- «ذوالفقار را باز می‌کنی و ظالم را می‌بندی» به چه معنی است؟ برای مبارزه آماده می‌شوی و ظلم را از بین می‌بری
18- «باغ بی‌برگی» ؛‌ یعنی ... : باغی که میوه و ثمری ندارد.
19- در مطالعه‌ی شعر «نیما» چه نکته‌ای جلب توجه می‌کند؟ دید تازه‌ی او به جهان و طبیعت
درس هجدهم
سفر به خیر / در سایه‌سار ...
لغت
1- «هرّا» ؛ یعنی ... : آواز مهیب
2- «صولت» به چه معنی است؟ هیبت
3- «گون» چیست؟ گیاهی است از تیره‌ی سبزی آساها
تاریخ ادبیات
4- «صور خیال در شعر فارسی» اثر کدام نویسنده و پژوهشگر معاصر است؟ دکتر محمدرضا شفیعی
5- «عبور» مجموعه شعر کیست؟ علی موسوی گرمارودی
آرایه‌های ادبی
6- «گون و نسیم» نماد چه افرادی هستند؟ پایدار و مقاوم، آزاد و رها
7- مصراع «گون از نسیم پرسید» چه آرایه‌ای دارد؟ تشخیص
درک مطلب و دانستنی‌های درس
8- «با چشمانی، یتیم ندیدنت» به چه معنی است؟ با چشمانی منتظر آمدنت
9- «وسعت تو را، چگونه در سخن تنگ مایه گنجانم؟» به معنی چیست؟ عظمت تو را چگونه می‌توانم بیان کنم؟
10- «تبارک‌الله احسن الخالقین» چه معنی می‌دهد؟ خجسته باد نام خداوند که نیکوترین آفریدگاران است.
11- «دری که به باغ بینش ما گشوده‌ای» ؛ یعنی ... : دری که به روی اندیشه‌ی ما گشوده‌ای.
12- کدام ویژگی شعر شاعر در «شعر سپید من، روسیاه ماند، که در فضای تو، به بی‌وزنی افتاد» بیان شده است؟ بی‌وزن بودن شعر
13- «باده‌ی مهر» به چه معنی است؟ شراب حق
14- در شعر «گل بوسه‌ی زخم‌ها، تنت را دشت شقایق کرده بود» بدن امام علی (ع) به چه چیزی تشبیه شده است؟ دشت شقایق
15- «خرد به قبضه‌ی شمشیرت بوسه می‌زند» ؛ یعنی ... : عقل و خرد را در مبارزه کردن درآمیخته‌ای
16- «مهیز» : یعنی ... : وسیله‌ی راندن اسب
17- «هزار بار خیبری‌تر است» چه معنی می‌دهد؟ هزار بار از در خیبر بزرگ‌تر است.
18- «خدا» در شعر «پیش از تو هیچ خدایی را ندیده بودم ...» به چه معنی است؟ حاکم و فرمان‌روا
19- «که با تازیانه‌ی هشتاد زخم، بر خود حد زدی؟» اشاره به چیست؟ زخم برداشتن حضرت علی در جنگ احد
20- شعر «در سایه سار نخل ولایت» در کدام قالب شعری سروده شده است؟ شعر سپید
درس نوزدهم
حدیث جوانی / در کوچه‌سار شب
لغت
1- «صلا زدن» ؛ یعنی صدا کردن، آواز دادن
2- «درازدستی» به چه معنا است؟ تجاوز،‌تعدی
3- «عامل» چه معنی می‌دهد؟ حام
4- «مضرت» ؛ یعنی ... : زیان رساندن
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «زوالنون مصری، ضجر و مصادره، درویش و رعیت» : ذوالنون، زجر
تاریخ ادبیات
6- مجموعه شعر «رهی معیری» چه نام دارد؟ سایه‌ی عمر
7- «شبگیر» اثر کیست؟ هوشنگ ابتهاج
8- غزل‌های «رهی معیری» بیشتر به پیروی از کدام شاعر سروده شده است؟ سعدی
آرایه‌های ادبی
9- مصراع «عیبم مکن که آهوی مردم ندیده‌ام» چه آرایه‌ای دارد؟ ایهام
10- در مصراع «وز شاخ آرزو، گل عیشی نچیده‌ام» چند تشبیه وجود دارد؟ دو (شاخ آرزو، گل عیش)
درک مطلب و دانستنی‌های درس
11- «یکی زشب گرفتگان چراغ برنمی‌کند» ؛ یعنی ... : کسی به فکر آزادی رهایی نیست.
12- «نشسته‌ام در انتظار این غبار بی‌سوار» ؛ چه معنی می‌دهد؟ انتظار بیهوده می‌کشم.
13- مفهوم«سر به گریبان کشیدن» چیست؟ دل تنگ و ناراحت بودن
14- مفهوم بیت «سر گرگ باید هم اول برید / نه چون گوسفندان مردم درید» چه ضرب‌المثلی را به خاطر می‌آورد؟ بند باید کرد سیلی را ز سر
15- «حدیث جوانی» ؛ ‌یعنی ... : داستان و سرگذشت جوانی
16- «قفا» به چه معنی است؟ پشت سر
17- «سزا خود همین است مر بی بری را» ؛ یعنی ... : بی‌ثمر بودن سزایش همین است (سوزانده شدن)
درس بیستم
مدرسه‌ی امام شوشتری / تخت جمشید
لغت
1- «خادم سماط» ؛ یعنی ... : مأمور تنظیم برنامه‌ی غذا
2- «مسیل» به چه معنی است؟ جای سیل گیر
3- «رقعه» ؛ چه معنی می‌دهد؟ قطعه‌ی کاغذ
4- معرب واژه‌ی «شوشتر» چیست؟ تستر
املاء
5- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «نغمه‌های مهیج، جرذهای دیوار، زخایر شگفت‌آور» جرز، ذخایر
تاریخ ادبیات
6- کتاب «تحفة النظار و غرایب الامصار» اثر کیست؟ ابن بطوطه
7- «به سوی اصفهان» از کدام نویسنده است؟ پیرلوتی
درک مطلب و دانستنی‌های درس
8- در عبارت «سخن خود را با اشاراتی از فنون مختلف تفسیر و حدیث چاشنی می‌داد» قسمت مشخص شده، یعنی ... : همراهی می‌کرد.
9- «طی» چه معنی می‌دهد؟ جشن عروسی
10- «خمس آن متعلق به سلطان است ...» ؛ یعنی ... : یک پنجم آن برای پادشاه است.
11- «جامع بین مراتب دین و دانش بود.» به چه معنی است؟ هم دین و هم دانش را به‌خوبی می‌دانست.
12- «جامع بین مراتب دین و دانش بود.» به چه معنی است؟ صورت‌هایی که به اسم ستاره‌ای از ستارگان می‌ساختند.
13- «دنیا و مافیها» ؛ یعنی ... : جهان وآن چه در اوست.
14- «امیرالامرا» به چه معنی است؟ فرمانده‌ی کل سپاه
15- «ممفیس» شهری بوده است در ... : مصر باستان
16- «رحله‌ی ابن بطوطه» ؛ یعنی ... : سفرنامه‌ی ابن بطوطه
17- «مکارم» ؛‌ یعنی ... : بزرگواری‌ها
درس بیست و یکم
خاطرات اعتمادالسلطنه / آن روزها
لغت
1- «کسانی که در رکاب شاه یا بزرگی حرکت می‌کردند.» در اصطلاح چه نام داشتند؟ ملتزمین
2- «تنبه» ؛ یعنی ... : هوشیاری، آگاهی، بیداری
3- «معهود» به چه معنی است؟ عهد شده، معمول، شناخته شده
4- «وضع عرض» ؛ یعنی ... : شیوه‌ی شکایت
املاء
5- املای کدام واژه نادرست است؟ «اعاظم،‌ ذاغه، مشعوف» زاغه
تاریخ ادبیات
6- کتاب «الایام» اثر کیست و موضوع آن چیست؟ دکتر طه حسین ، زندگی‌نامه
7- «تاریخ منتظم ناصری» اثر کیست؟ اعتمادالسلطنه
درک مطلب و دانستنی‌های درس
8- در عبارت «درد دندان شاه بسیار شدّت کرده» علامت بیانگرچیست؟تصحیح‌کننده‌ی‌کتاب.‌کلمه‌را به متن افزوده‌است.
9- «پلنگ را بالای نطعی انداخته بودند.» به چه معنی است؟ پلنگ را روی سفره‌ای چرمی انداخته بودند.
10- «اشتلم کردن» چه معنی می‌دهد؟ لاف زدن
11- «دعایی که بر کاغذ نویسند و با خود داشته باشند» با چه واژه‌ای هم‌معنی است؟ حرز
12- «دارالطّباعه» ؛ یعنی ... : چاپ‌خانه
13- «امین‌السّلطان» لقب کیست؟ میرزا علی‌خان اتابک اعظم
14- «فلان فعله هم شاکی» به چه معنی است؟ فلان کارگر هم شکایت دارد و ناراضی است.
15- «کشیک‌خانه» ؛ با کدام واژه‌ی امروزی معادل است؟ پاسدارخانه
16- «قاپوچی» به چه معناست؟ دربان
17- «تغیّرات شاه» ؛ یعنی ... : برآشفتن‌های شاه
18- «مواجب» ؛‌یعنی ... : حقوق و درآمد
19- «امتناع‌کردن» به چه معنی است؟ سرپیچی کردن
20- «تصنیف»؛ نوعی‌از...: شعر است‌که باآهنگ‌موسیقی‌خوانده‌شود.
درس بیست و دوم
شخصی به ... / طرحی از یک زندگی
لغت
1- «منعم» ؛ یعنی ... : توانگر
2- در عبارت «اندر آن مسجد، کودکان به کُتّاب بودند» کُتاب، به چه معنی است؟ مکتب
3- «زلّت» ؛‌ یعنی ... : لغزش

املاء
4- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «انعطاف خالصانه، تواظعی مضاعف، استنباط عادت» : تواضعی
تارخی ادبیات
5- کتاب «طرحی از یک زندگی» شرح زندگی و افکار کیست؟ دکتر علی شریعتی
6- اشعار مسعود سعد سلمان به چه نامی شهرت دارد؟ حبسیّه
آرایه‌های ادبی
7- مصراع «حرفی است هر آتشی ز طومارم» چه آرایه‌ای دارد؟ تشبیه
8- در مصراع «اگر خلاف کنم سعدیا به سوی تو باشم» قسمت مشخص شده چه معنی می‌دهد؟ خودخواه و خودبین باشم.
9- «خدا را» در مصراع «دل می‌رود ز دستم صاحب دلان خدارا» به چه معنی است؟ قسم به خدا
10- «نیکی به جای یاران» ؛ یعنی ... : نیکی در حق یاران
11- منظور شاعر از «جام می» در مصراع «آیینه‌ی سکندر جام می است بنگر» چیست؟ قلب انسان پاک و آگاه
12- در مصراع «به مجعمی که در آینده شاهدان دوعالم» منظور از کلمات مشخص شده چیست؟ صحرای محشر، زیبایان
13- مفهوم مصراع «دلبر که در کف او موم است سنگ خارا» چیست؟ محبوبی که همه‌چیز در اختیار اوست.
14- در مصراع «مرا به باده چه حاجت که مست موی تو باشم» کدام قسمت جمله حذف شده است؟ فعل (است)
15- به «خواب عافیت» ؛‌یعنی ... : مرگ و نیستی
16- معنی «به بوی موی تو باشم» چیست؟ آروزی وصال تو را دارم.
17- «بادیه» چه معنی می‌دهد؟ بیابان
درس بیست و سوم
کعبه‌ی مخفی
لغت
1- «بدیهه‌گویی» ؛‌ یعنی ... : حاضر جوابی
2- «پیشوای روحانی آیین برهمایی» هم‌معنی با چه واژه‌ای است؟ برهمن
تاریخ ادبیات
3- «مخفی» تخلص کدام شاعر است؟ زیب‌النسا
آرایه‌های ادبی
4- مصراع «خوب شد اسباب خودبینی شکست» کدام واژه ایهام دارد؟ خودبینی
5- در «اسلوب معادله» ارتباط معنایی بر چه پایه‌ای است؟ تشبیه
درک مطلب و دانستنی‌های درس
6- در مصراع «دزد دانا می‌کشد اوّل چراغ خانه را» منظور از (کشتن) چیست؟ خاموش کردن
7- منظور از «صاحب خانه» در مصراع «در میان خانه گم کردیم صاحب خانه را» کیست؟ خداوند
8- مفهوم «بی‌کمالی‌های انسان از سخن پیدا شود» چیست؟ سخن سنجیده باید گفت.
9- «زیب‌النسا» در سرودن شعر بیش‌تر از کدام شاعر پیروی کرده است؟ عرفی شیرازی
10- «نکهت» ؛ یعنی ... : بو و راحیه
درس بیست و چهارم
مسافر / ریشه‌ی پیوند
لغت
1- «رثا» ؛ یعنی ... : عزا و ماتم
2- در مصراع «دلم گشت هر گوشه‌ی سنگرت را» گشت در کدام معنی به کار رفته است؟ جست و جو کرد.

درک مطلب و دانستنی‌های درس
3- بیت «سحر، گاه رفتن زدی با لطافت / به پیشانی‌ام بوسه‌ی آخرت را» ؛ یعنی ... : با من خداحافظی کردی
4- در مصراع «ببر با خودت پاره‌ی دیگرت را» منظور از «پاره‌ی دیگرت» کیست؟ دوست بازمانده ی رزمنده
5- در بیت «درخون من غرور نیاکان نهفته است» منظور از نیاکان کیست؟ ایرانیان قدیم
6- «در سینه‌ام هزار خراسان نهفته است» ؛ یعنی ... : پیوند خود را با خراسان و ایران حفظ کرده‌ام.
7- در بیت «همان دستمالی که پولک نشان شد / و پوشید اسرار چشم ترت را» چرا دستمال پولک نشان است؟ چون اشک و خون رزمنده روی آن ریخته است.
8- در بیت «و پیدا نکردم در آن کنج غربت / به جز آخرین صفحه‌ی دفترت را» منظور از کنج غربت چیست؟ سنگر
9- در بیت «در تنگنای سینه‌ی حسرت کشیده‌ام / گهواره‌ی بصیرت مردان نهفته است» چرا شاعر حسرت کشیده است؟ چون به آرزوهای خود نرسیده است.
10- بیت «خالی دل مرا تو زتاب و توان مدان / شیر ژیان میان نیستان نهفته است» چه آرایه‌ای دارد؟ استعاره
زبان فارسی (3)
درس اول
قواعد ترکیب
دانستنی‌های درس
1- «صورت‌های ممکن غیر رایج گروه‌های اسمی» چه نامیده می‌شوند؟ ذخیره‌های زبان
2- «قواعد هم‌نشینی» قواعدی است که از ترکیب تکواژها یا واژه‌های مناسب، گروه‌های اسمی، قیدی و فعلی ایجاد می‌کند.
3- «کوچک‌ترین واحد صوتی زبان که معنا ندارد» چیست؟ واج
4- جمله از ترکیب کدام واحدهای زبانی به وجود می‌آید؟ از ترکیب گروه‌ها
5- واژه‌ی «گفت» چه ترکیبی دارد؟
6- «قواعد نحوی» چیست؟ صامت + مصوّت + صامت + صامت
7- واژه‌هایی که از نظر دستوری و معنایی و کاربردی تفاوتی با هم ندارند و فقط شکل ظاهری آن‌ها تفاوت دارد، چه نامیده‌می‌شوند؟ گونه‌های آزاد
8- تمام زبان‌های دنیا در نهایت به ... تجزیه می‌شوند. واج
9- «قواعد واجی» چیست؟ قواعدی که مانع از اجتماع برخی از واج‌ها در کنار هم می‌شوند.
10- ترکیب «تکواژها و واژه‌ها» کدام واحد زبانی را می‌سازد؟ گروه
11- وسیله‌ی انتقال پیام در بین انسان‌ها چیست؟ زبان
12- از ترکیب «گروه‌ها» کدام واحد زبانی ساخته می‌شود؟ جمله
13- قواعد خاص که به ما کمک می‌کند تا هر جمله را در جایگاه خودش به کار بریم، چه قواعدی هستند؟ قواعد کاربردی
14- آیا می‌توانیم هر واجی را در کنار واج دیگری قرار دهیم؟ خیر
15- در زبان فارسی واج‌هایی که واجگاه مشترک یا نزدیک به هم دارند، چگونه ترکیب می‌شوند؟ بی‌فاصله نمی‌توانند در کنار هم بیایند.
16- صافی بسیار دقیقی که جمله‌ها را قبل از تولید بررسی می‌کند، چه نامیده می‌شود؟ قواعد نحوی
17- هر تکواژ یا واژه‌ای که تولید می‌شود، باید از صافی ...... بگذرد. قواعد واجی
18- واژه‌ی «آب» چند واج است؟ سه واج
19- کدام واژه مطابق با الگوی هجایی (صامت + مصوّت) نیست؟ «ماه، مو، سر» : سر
20- «داشته‌اند برمی‌گشته‌اند» چه گروهی است؟ گروه فعلی

درس دوم
جمله
دانستنی‌های درس
1- «جمله‌ی مستقل» چند نوع است؟ دو نوع
2- جمله‌ی «اخترشناسان کارهای متفاوتی می‌کنند.» چه نوع جمله‌ای است؟ جمله‌ی مستقل ساده
3- «جمله» حداقل از چند گروه ساخته می‌شود؟ یک گروه
4- اگر جمله‌ای ، دست کم یک جمله‌ی وابسته داشته باشد، چه نوع جمله‌ای است؟ جمله‌ی مرکّب
5- کدام «گوره» را در جمله می‌توان حذف کرد؟ گروه قیدی
6- پس از جمله بزرگ‌ترین واحد زبانی چیست؟ گروه
7- کدام واحد زبانی است که از یک یا چند تکواژ ساخته شده است؟ واژه
8- «بان، مند، گار» چه نوع تکواژی هستند؟ تکواژ وابسته
9- عبارت «اخترشناسی علمی است که به مطالعه‌ی اجرام آسمانی می‌پردازد.» از چند «گروه» تشکیل شده است؟ پنج
10- واژه‌ی «می‌بینمشان» از چند تکواژ تشکیل شده است؟ چهار تکواژ
11- «تکواژها» به چند دسته تقسیم می‌شوند؟ دو دسته
12- واژه‌هایی که تلفظ مشترکی دارند، اما کاربرد و معناهای جداگانه‌ای دارند، در اصطلاح چه نامیده می‌شوند؟ واژه‌های متشابه
13- عبارت «بزرگ‌ترین واحد زبانی است و خود جزئی از یک واحد بزرگ‌تر نیست.» کدام واحد زبانی را توصیف می‌کند. جمله‌ی مستقل
14- «تکواژ» چیست؟ یکی از واحدهای زبان که از یک یا چند واج ساخته شده و معنا دار است.
15- «میز» چه نوع تکواژی است؟ تکواژ آزاد.
16- کدام واژه در عبارت «در گلستان سعدی سخنان نغض و دلکش فراوان است.» نادرست نوشته شده است؟ نغز
17- «می‌پردازند» چند واج دارد؟ یازده واج
18- «است» چند تکواژ دارد؟ دو تکواژ
19- جمله‌ی «مستقل مرکب» چه جمله‌ای است؟ جمله‌ای که بیش از یک فعل دارد.
20- «سخنی که بتوان آن را به دو قسمت نهاد و گزاره تقسیم کرد.» کدام واحد زبانی است؟ جمله
درس سوم
ویرایش
دانستنی‌های درس
1- عبارت مسئله‌ی کوشش برای آزادی تاریخچه‌ای دراز در طول تاریخ دارد.» چند خطا و لغزش نگارشی دارد؟ سه
2- اصطلاح «سره‌نویسی» ؛ یعنی ... : فارسی نویسی ناب
3- عبارت «یک گلوله در کرد و کلّه‌ی دشمن را زد.» کدام غلط نگارشی را دارد؟ عامیانه نویسی
4- «ایجازهای مخلّ» ؛ یعنی ... : کوتاه‌نویسی که معنی را می‌رساند.
5- به جای «انجام طرح خلع‌سلاح» می‌توان ... طرح خلع سلاح را به کار برد. اجرای
6- غلط نگارشی برای جمله‌ی «فرزندان نباید یک بار برای خانواده تلقی شود» چیست؟ نهاد با فعل جمله مطابقت ندارد.
7- شکل درست و صحیح عبارت «نتایجی که امروز بدست آمد را گزارش می‌کنم.» چگونه است؟ نتایجی را که امروز به دست آمد گزارش می‌کنم.
8- به‌جای فعل «می‌باشد» از کدام فعل می‌توان استفاده کرد؟ است.
9- «تتابع اضافات» به چه معنی است؟ آوردن چند کلمه پشت سر هم با کسره‌ی اضافه
10- حرف اضافه‌ی مصدر «متفاوت بودن» چیست؟ با
11- «ابهام» داشتن جمله ؛ یعنی ... : دو یا چند معنی داشتن جمله
12- عبارت «در سال 334، آل بویه بغداد را فتح و پسرش را به جای او برگماردند.» کدام خطای نگارشی را دارد؟ حذف فعل بدون قرینه
13- «آموختن به» به چه مفهومی است؟ یاد دادن
14- حرف نشانه‌ی «را» در کدام قسمت جمله می‌آید؟ بعد از مفعول
15- ویرایش جمله‌ی «بیداری مسلمانان را فراگرفته است» چیست؟ مسلمانان در همه‌ی کشورها بیدار شده‌اند.
16- رعایت «علایم نگارشی» کدام نوع ویرایش است؟ ویرایش فنی
17- کدام نگارش نادرست است؟ «آزمایش‌ها، خانم مدیره، گزارشات» : خانم مدیر، گزارش‌ها
18- به جای دو واژه‌ی «برعلیه، برله» چه واژه‌هایی به‌کار می‌بریم؟ علیه، له
19- پرهیز از کاربرد «تنوین» در زبان فارسی، کدام نوع ویرایش است؟ ویرایش زبانی
درس چهارم
مطابقت نهاد و فعل
دانستنی‌های درس
1- کدام قسمت جمله در شخص و شمار با هم مطابقت دارند؟ نهاد جدا و نهاد پیوسته
2- اگر نهاد، جمع‌ بسته ‌شود، فعل چگونه خواهد بود؟ جمع بسته می‌شود.
3- در جمله‌ی «پدرم از مسافرت برگشتند.» چرا برای نهاد مفرد، فعل جمع آورده است؟ برای احترام
4- برای اسم‌هایی ‌چون «مجلس ،شورا، گروه» چه ‌فعلی‌ به‌ کار می‌رود؟ مفرد
5- هنگام‌جان‌بخشیدن به‌اشیای بی‌جان فعل با ... مطابقت می‌کند. نهاد
6- فعل برای اشیای بی‌جان به چه شکلی می‌آید؟ مفرد
7- در عبارت «از خانه که بیرون آمدم، او را دیدم.» کدام قسمت جمله ذکر نشده است؟ نهاد جدا
8- در جمله‌ی «گفته بودم کتاب را همراه بیاورید.» کدام نوع حذف صورت گرفته است؟ نهاد جدا
9- کدام‌واژه(واج)میانجی ندارد؟ «آشنایان، نیاکان، دوستان» : دوستان
10- در جمله‌ی «مردی از کوچه می‌گذشت، کودکان در کوچه سرگرم بازی بودند، پرسید ...» کدام قسمت جمله حذف شده است؟ متمم
درس پنجم
نگارش تشریحی
دانستنی‌های درس
1- مقاله ها از نظر شیوه‌ی نوشتن به چند گونه تقسیم می‌شوند؟ سه
2- «شرح و بسط دادن به منظور مطالعه و دقّت در یک موضوع یا مطلب به‌گونه ای علمی و دقیق» چه نام دارد؟ تشریح
3- مقاله‌ی «کتاب و کتاب‌خوانی» از کدام نوع مقاله است؟ تحقیقی
4- عام‌ترین و رایج‌ترین راه تشریح چیست؟ طرح پرسش‌هایی درباره‌ی یک چیز
5- پسوند (ان) در کدام واژه با بقیه تفاوت دارد؟ «بامداران، گیلان. بهاران» : گیلان
6- مقاله‌ی «تربیت انسانی و سنّت ملّی ما» چه نوع مقاله‌ای است؟ تحلیلی
7- اگر بخواهیم واقعه‌ای را که امروز وجود ندارد تشریح کنیم، از چه چیزهایی استفاده می‌کنیم؟ مدارک و مآخذ و اسناد و کتاب‌ها
8- داستان «کلاس نقّاشی» چه نوع نوشته‌ای است؟ نوشته‌ی تشریحی
9- نشانه‌های جمع در زبان فارسی چیست؟ ها، ان
10- (ان) در واژه‌ی «کوهان» چه معنی می‌دهد؟ شباهت (مانند کوه)
درس ششم
گروه فعلی
دانستنی‌های درس
1- مهم‌ترین عضو «گزاره» چیست؟ گروه فعلی
2- «گروه فعلی» چند ویژگی دارد؟ پنج
3- (بن‌ماضی + شناسه‌های ماضی) چه فعلی را می‌سازد؟ ماضی ساده
4- «رفته‌بودیم» چه فعلی و چندم شخص است؟ ماضی بعید، اول شخص جمع
5- (صفت مفعولی + باشم) چه فعلی را می‌سازد؟ ماضی التزامی
6- فعل «می‌رفتید» چه زمانی دارد؟ ماضی استمراری
7- فعل‌های مضارع چند نوع‌اند؟ سه نوع
8- (دارید می‌روید) چند شناسه دارد؟ مضارع مستمر
9- فعل مضارع چند شناسه دارد؟ شش شناسه
10- با فرمول (ب+بن مضارع+شناسه‌های مضارع) کدام فعل ساخته می‌شود؟ مضارع التزامی
11- «مصدر مرخّم» برابر است با ... : بن ماضی
12- کدام (بن مضارع) نادرست است؟ «ببر، بخش، رو» بر
13- برای (گذرا) کردن فعل‌ها از چه تکواژی استفاده می‌کنیم؟ ان
14- فعل از جهت اجزای تشکیل‌دهنده‌ی آن چند نوع است؟ سه
15- اگر تکواژ(ان) به فعل‌های گذرا به متمّم افزوده شود. به چه فعلی تبدیل می‌شوند؟ گذرا به مفعول و متمم
16- فعلی که بن مضارع آن از ی تکواژ تشکیل شده باشد، چه فعلی است؟ فعل ساده
17- برای‌تشخیص‌فعل‌ساده‌ازفعل‌مرکّب‌به‌چندویژگی‌بایدتوجّه‌کرد؟سه
18- «حرف زد» چه نوع فعلی است؟ فعل ساده
19- ویرایش جمله‌ی «او از سمت خود استیفا داد» چیست؟ او از سمت خود استعفا داد.
20- «فعل پیشوندی» چیست؟ فعلی است که پیش از فعل ساده‌ی آن، تکواژ بیاید.
درس هفتم - زندگی‌نامه نویسی
دانستنی‌های درس
1- «زندگی‌نامه نویسی» گونه‌ای از چه نوع نوشته‌ای است؟ نوشته‌ی تشریحی
2- روش گردآوری اطلاعات برای نوشتن «زندگی‌نامه» چند نوع است؟ چهار نوع
3- ملاصدرای شیرازی در چه قرنی می‌زیست؟ قرن یازدهم
4- چرا «تاریخ بیهقی» از دیگر کتاب‌های تاریخ ممتاز شده است؟ به علّت امانت و دقّت نویسنده‌ در نگارش کتاب
5- داستان «ملاصدرای شیرازی» در کدام قالب نوشته شده است؟ رمان
6- «نظریه ی ملاصدرا» که شهرت خاصی دارد، چیست؟ حرکت جوهری
7- «نیم‌فاصله» ؛ یعنی ... : فاصله‌ی میان حرفی
8- «فاصله‌ی میان واژه» نشانه‌ی چیست؟ استقلال واژه‌ها از یکدیگر
9- رعایت نکردن فاصله‌ی میان واژه‌ای باعث ... : بدخوانی و بدفهمی مطالب می‌شود.
10- فاصله‌ی بین واژه‌های یک متن، تقریباً چند برابر فاصله‌ی حرف‌های یک واژه است؟ دوبرابر
درس هشتم - جمله‌های ساده و اجزای آن
دانستنی‌های درس
1- جمله‌ی مستقل چند نوع است؟ دو نوع
2- تعداد اجزای جمله را کدام قسمت جمله تعیین می‌کند؟ فعل
3- در جمله‌های ساده تعداد اجزای اصلی جمله چند جزء است؟ حداقل دو و حداکثر چهار جزء
4- «کبوتر دانه برمی‌چیند.» جمله‌ی چند جزئی است؟ سه جزئی
5- وقتی نهاد ... باشد، می‌توان آن را حذف کرد. ضمیر
6- اجزای جمله‌های دو جزئی با فعل ناگذر چیست؟ نهاد و گزاره
7- در کدام جمله نهاد حذف شدنی نیست؟ «آن‌ها دیر آمدند/ ما آن جا بودیم / گل شکفت» : گل شکفت
8- در جمله‌های سه جزئی فعل جمله چگونه است؟ گذر
9- جمله‌هایی سه جزئی چند نوع‌اند؟ سه نوع
10- جمله‌ی «پرچم علم و دانش را برافرازیم» چه جمله‌ای است؟ سه جزئی با مفعول
11- کدام یک از این مصدرها جمله‌ی سه جزئی نمی‌سازد؟ «چشیدن، آزمودن، ایستادن» ایستادن
12- کدام مصدر با حرف اضافه‌ی (به) به کار نمی‌رود؟ «جنگیدن، گرویدن، نگریستن» جنگیدن
13- جمله‌های چهارجزئی گذرا چند نوع است؟ چهار نوع
14- جمله‌ی «کتاب‌ها را از کتاب فروشی خریدی؟» چند جزئی است؟ چهار جزئی یا مفعول و متمم
15- جمله‌ی «ایشان از دوستان ما بودند.» چند جزئی است؟ سه جزئی
16- جمله‌ی «حافظ خودش را رند می‌داند.» چند جزئی است؟ اجزای آن چیست؟ چهارجزئی با مفعول و مسند.
17- جمله‌های استثنایی به چند دسته تقسیم می‌شوند؟ دو دسته
18- «کشیده می‌شوم» مجهول چه فعلی است؟ می‌کشم
19- «گزاره» در کدام نوع جمله بدون فعل است؟ جمله‌ی استثنایی
20- «شیوه‌ی ‌بلاغی» چیست؟ جابه‌جایی ‌اجزای کلام به تشخیص نویسنده

درس نهم - نامطابق‌های املایی
دانستنی‌های درس
1- ترکیب و تلفظ واج‌ها در هر زبان تابع چیست؟ دستگاه آوایی
2- زبان نوشتار به‌طور طبیعی معادل و مطابق است با ... : زبان گفتار
3- کدام زبان است که سریع‌تر و بیش‌تر تغییر می‌کند؟ زبان گفتار
4- کدام واژه «واو معدوله» دارد؟ «خونین، خوب، خواهر» : خواهر
5- اگر واج / ن / بدون فاصله قبل از واج / ب / بیاید، به چه واجی تبدیل می‌شود؟ (م)
6- واژه‌ی‌متفاوت کدام واژه است؟ «ماست‌بند، بدکار، درست‌کار» بدکار
7- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «سطوت سلطنت، فراق ملک، جبّه‌ی حبری رنگ» فراغ ملک
8- هرگاه واج / ج / قبل از واج / ت / بیاید، به چه واجی تبدیل می‌شود؟ ش
9- هدف‌از درس‌املاءچیست؟مطابق‌کردن زبان ملفوظ با زبان مکتوب
10- تبدیل واج / ن / به واج / ب / در زبان عربی چه نام دارد؟ ابدال
درس دهم
بازگردانی
دانستنی‌های درس
1- «بازگردانی» در شعر و نثر به چه معنی است؟ امروزی کردن شعر یا نثر
2- در «بازگردانی» شعر ونثر چند عامل مهم وجود دارد که باید رعایت شود؟ چهار عامل
3- مقصود از «امروزی کردن نوشته‌های قدیم» چیست؟ مقصود آن است که محتوا و پیام به زبانی ساده و قابل فهم مطرح شود.
4- کدام واژه در عبارت «او سعی می‌کند کارهای خود را موجح جلوه دهد». نادرست نوشته ده است؟ موجه
5- هدف‌از«بازگردانی» چیست؟ تبدیل زبان کهن به زبان معیار امروز
6- در بازگردانی برخی از کاربردهای دستور تاریخی چه تغییری می‌کنند؟ معادل‌سازی می‌شوند.
7- مضمون اصلی نوشته‌ی کهن در «بازگردانی» به چه صورت در می‌آید؟ مضمون اصلی نوشته‌ باشد به خوبی منتقل شود.
8- املای درست واژه‌های «خواروبار، بازدید کننده‌گان،‌ازدهام» چگونه است؟ خواربار، بازدیدکنندگان، ازدحام
9- کتاب«قصه‌های خوب برای بچّه‌های خوب» اثر کیست؟ مهدی آذریزدی
10- املای کدام واژه درست است؟ «بهبوحه، وحله، هرس‌کردن» هرس کردن
درس یا زدهم
نظام معنایی زبان
دانستنی‌های درس
1- «معناشناسی» چیست؟ کوشش برای پی‌بردن به این نکته است که اهل زبان چگونه منظور یک دیگر را می‌فهمند.
2- کدام سطح زبان‌شناسی است که واژه‌ای را «مهمل» و واژه‌ای دیگر را «مستعمل» می‌خواند؟ معناشناسی
3- جمله‌ی«دیروز لباس به‌شما می‌آمد.» چرا آشناو معنی‌دار است؟ معنای آن به رابطه‌ی هم‌نشینی فعل با متمم مربوط می‌شود.
4- هر عنصر زبانی دارای چند «معنا» است؟ دو معنا
5- معنای غیرمستقیمی هر عنصر زبانی چگونه استنباط می‌شود؟ از هم‌نشینی آن عنصر زبانی با عناصر دیگر
6- معنای‌مستقیم«عنصر زبانی»چیست؟ معنای‌روشن ومشخص آن
7- برخی کلمات نمی‌توانند خود را بشناسند، لازم است که در ... قرار بگیرند. زنجیره‌ی سخن
8- درگذرزمان‌برای«واژه‌ها»چندوضعیت پیش‌می‌آید؟چهاروضعیت
9- واژه‌های جدید به چند شیوه ساخته می‌شوند؟ سه شیوه
10- «اگر دو یا چند واژه‌ی موجود در کنار هم قرار گیرند و با هم واژه‌ی جدید بسازند.» از کدام شیوه‌ی واژه‌سازی استفاده شده است؟ ترکیب
11- شیوه‌ی واژه‌سازی که با افزودن (وند) به واژه‌های موجود، واژه‌ای تازه می‌سازد، چه نام دارد؟ اشتقاق
12- کدام واژه از زبان فارسی امروز حذف نشده است؟ «هنجار، برگستوان، خوازه» : هنجار
13- کلماتی‌که در زبان‌عربی«تشدیدپایانی» دارند، در زبان فارسی چه زمانی «تشدید» می‌گیرند؟ هنگامی که بعد از آن‌ها مصوت بیاید.
14- کدام‌واژه‌نیازبه‌»تشدید»دارد؟«مصوت، قضات، فوق‌العاده»: مصوّت
15- کدام واژه با از دست‌دادن معنای پیشین خود،‌معنای جدید نگرفته است؟ «سوگند، شادی، سپر» : شادی
16- کدام واژه نیاز به «تشدید» دارد؟ «تسلیت، تهنیت، شفقت» هیچ‌کدام.
17- کدام واژه «علامت اختصاری» نیست؟ «سمت، هما، ساد» : ساد
18- آیا «واژه‌ها» معنای ثابت وهمیشگی دارند؟ خیر
19- علاوه بر معنای مشخص هر واژه، از چه طریق دیگر معنای واژه‌ها را پیدا می‌کنیم؟ از رابطه‌ی هم‌نشینی
20- «ساف» علامت‌اختصاری چیست؟ سازمان آزادی‌بخش فلسطین
درس دوازدهم
گروه اسمی
دانستنی‌های درس
1- «گروه اسمی» از چه اجزایی تشکیل شده است؟ از یک اسم به عنوان هسته و یک یا چند اسم به نام وابسته
2- کدام بخش «گروه اسمی» اجباری است؟ هسته
3- «وابسته‌های پیشین» اسم چند نوع‌اند؟ هشت نوع
4- القاب و عناوینی که بدون هیچ نشانه یا نقش نمایی پیش از اسم می‌آیند، چه نامیده می‌شوند؟ شاخص
5- «وابسته‌های پسین» چند نوع است؟ پنج نوع
6- در جمله‌ی «عمو جواد را بهتر از هر کس دیگر می‌شناختم.» کدام واژه «شاخص» است؟ عمو
7- کدام «وابسته‌ی پیشین» نیست؟ «صفت عالی، صفت مبهم، صفت بیانی» صفت بیانی
8- مقصود از «نقش تبعی» چیست؟ تابع گروه اسمی قبل از خود باشد.
9- چند «نقش تبعی» در گروه اسمی وجود دارد؟ سه
10- نقشی‌که «گروه اسمی‌قبل از خود را توضیح می‌دهد.» چیست؟ بدل
11- «جمع مکّسر» ؛ یعنی... : جمع برخی از کلمات عربی
12- کدام‌واژه‌نمی‌تواند(شاخص)باشد؟«مهندس، محمود، استاد»: محمود
13- در ترکیب «کتاب زبان فارسی» هسته کدام است؟ کتاب
14- شاخص ها چه نوع کلماتی هستند؟ اسم یا صفت
15- کدام «وابسته‌ی پسین» نیست؟ «نشانه‌های جمع، مضاف‌الیه، صفت اشاره» : صفت اشاره
16- اگر یک نقش در جمله دوبار تکرار شود، آن را چه می‌نامند؟ تکرار
17- کدام‌علامت ازنشانه‌های‌جمع درزبان‌عربی‌نیست؟ «ان، ون، ات» : ان
18- کدام علامت برای «تعدّد اسم» در فارسی به کار نمی‌رود؟ «یان، گان، ون» : ون
19- مفرد جمع‌های مکسّر «قلل، عباد، حکام» چیست؟ قلّه، عبد، حاکم.
20- جمع مکسّر «مکتوب» چیست؟ مکاتیب.
درس سیزدهم - آشنایی با نوشته‌های ادبی
دانستنی‌های درس
1- «نوشته‌ای که در آن با زبان وخیال واحساس شاعرانه، صحنه‌ای از طبیعت توصیف شود.» چه نوع نوشته‌ای است؟ نوشته‌ی ادبی
2- «نوشته‌های ادبی» چند ویژگی دارند؟ سه
3- نوشته‌های «ادبی ـ هنری» چه نوع نوشته‌ای است؟ سخنی است که با عناصر ادبی درآمیزد و شکلی هنری به خود بگیرد.
4- کاربرد «زبان» برای تبدیل یک نثر معمولی به نثر ادبی؛ یعنی چه ؟ به کار بردن واژگان و تعبیرهای مناسب و برگزیده در یک نوشته
5- چگونه می‌توان یک معنی و مفهوم را به گونه‌های مختلفی عرضه کرد؟ با به‌کارگیری آرایه‌های ادبی
6- در عبارت «دل آدمی باغچه‌ای پرغنچه است که با نسیم محبت باز می‌شود.» کدام دو واژه (مشبه‌به) است؟ باغچه، نسیم
7- کدام ترکیب«حس‌آمیزی»دارد؟ «نسیم محبت، صدای شکفتن، آغوش چمن»
8- در جمله‌ی «سینه با نسیم محبت شکفته می‌شود.» چه واژه‌ای (مجاز) است؟ سینه
9- جمله‌ی «دل‌های از غم شکافته با محبت شکفته می‌شوند.» چه آرایه‌ای دارد؟ جناس
10- کدام عامل هنری بیان، موجب تأثیر کلام و سخن می‌شود؟ طنز
11- «محبت‌دل رابه‌مهمانی‌شکفتن‌می‌برد.»چه‌آرایه‌ای دارد؟ تشخیص
12- کدام واژه‌ی مترادف «گردش کردن» تأثیر عاطفی و قدرت تصویر آفرینی بیشتری دارد؟ چمیدن
13- چه واژه‌ای در جمله‌ی «باغبان محبت که همیشه نگران پرپر شدن غنچه‌ها است ...» دارد؟ نگران
14- هرچه... نوشته ساده‌ترباشد ارزش... آن‌بیشترمی‌شود.زبان،هنری
15- عبارت «روی زرد دل با شکوفه‌های محبت گلگون می‌شود» چه آرایه‌ای دارد؟ کنایه
16- «هوا گرگ و میش بود» ؛ یعنی ... : صبح زود بود.
17- «صور خیال» چه آرایه‌هایی را شامل می‌شود؟ تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه
درس چهاردهم - گروه اسمی
دانستنی‌های درس
1- «گروه اسمی» از چند بخش تشکیل شده است؟ دو بخش
2- آیا «وابسته‌ی گروه اسمی» می‌تواند وابسته‌ای داشته باشد؟ آری
3- کدام «وابسته‌ی وابسته» نیست؟ «ممیز، صفت صفت، متمم فعل»: متمم فعل
4- اسمی که برای شمارش، تعداد، اندازه و وزن موصوف میان عدد و معدود قرار می‌گیرد، چه نام دارد؟ توضیح برای برخی از صفت‌هاست.
5- «ممیّزها» به چند گروه کلی تقسیم می‌شوند؟ دو گروه
6- کدام ترکیب ممیز ندارد؟ «دو طاقه پارچه، دو کتاب، دو دست استکان». دو کتاب
7- کدام واحد شمارش درست نیست؟ «یک تخته فرش، یک دست میزو صندلی، یک توپ پارچه» : یک تخته فرش
8- «صفت صفت» یعنی چه ؟ توضیح برای برخی از صفت‌هاست.
9- کدام ترکیب (صفت صفت) ندارد؟ «لباس آبی سیر، رنگ سفید شیری، کیف پسر همسایه» : کیف پسر همسایه
10- «متمم» چیست؟ گروه اسمی که پس از حرف اضافه می‌آید.
درس پانزدهم - طنز پردازی
دانستنی‌های درس
1- «طنز» چیست؟ بیانی غیر متعارف.‌خنده‌آور با بزرگ‌نمایی کاستی‌ها و زشتی‌ها که قصد اصلاح دارد.
2- اساس تمام شیوه‌های بیان طنز بر چه استوار است؟ برهم زدن عادت‌ها
3- بهره‌گیری از کدام فرهنگ بر قدرت طنز می‌افزاید؟ فرهنگ غنی عامه
4- کدام شاعر شهرت «طنز سرایی» دارد؟ «سنایی، انوری، عبید زاکانی» : عبیدزاکانی
5- «فرهنگ‌عامه» شامل چه بخش‌هایی است؟ ضرب‌المثل‌ها، کنایات و واژگان عامیانه
6- «برهم‌زدن عادت‌ها» یعنی چه؟ بزرگ‌نمایی و اغراق در توصیف چهره‌ها و حالات و خصایص انسانی
7- «نقیضه‌پردازی» به چه معنی است؟ تقلید از آثار ادبی
8- چه کسانی از «فرهنگ عامه» به خوبی در طنز بهره‌برداری کرده‌اند؟ جمال‌زاده، دهخدا
9- «مفاد» ؛ یعنی ... : آن چه از یک متن برداشت می‌شود.
10- یکی‌از راه‌های‌ساخت‌طنز...یک‌موضوع یا ماجراست. کش‌دار کردن
درس شانزدهم - ساختمان واژه
دانستنی‌های درس
1- «واژه‌ها» با توجه به تکواژهای تشکیل‌دهنده‌ی آن، به چند نوع تقسیم می‌شوند؟ دو نوع
2- واژه‌های غیرساده، چند نوع‌اند؟ سه نوع
3- کدام واژه «ساده» نیست؟ «رفتن، گوسفند، گنجشک» : رفتن
4- «واژه‌ی مرکب» از چه قسمت‌هایی ساخته شده است؟ از دو تکواژ آزاد یا بیش‌تر تشکیل شده است.
5- اگر واژه‌ای از «یک تکواژ آزاد+ یک یا چند وند» ساخته شود، چه نوع واژه‌ای ساخته است؟ مشتق
6- کدام واژه «مرکّب» نیست؟ «یک رنگ، بهاره، چهارراه» : بهاره
7- کدام‌واژه«مشتق»نیست؟ «دردمند، هیچ‌کاره، کمانک» : هیچ‌کاره
8- کدام واژه «مشتق ـ مرکّب» نیست؟ حلقه به گوش، نوجوانی، دانشمند» : دانشمند.
9- هر واژه چند «تکیه» دارد؟ یک تکیه
10- اگر واژه‌ای همراه (وند) بیاید و واژه‌ی مشتق بسازد، چند تکیه خواهد داشت؟ یک تکیه
11- ترکیب کدام واژه‌ی مرکّب با بقیه فرق دارد؟ «گل خانه، چوب لباس، هواپیما» : هواپیما
12- ترکیب کدام صفت با بقیه متفاوت است؟ «خودخواه، چادرنشین، وطن‌خواه» : خودخواه
13- اگر «صورت گفتار کلمه‌ای تغییر کند، اما شکل نوشتار ثابت بماند.» این دگرگونی را چه می‌نامند؟ فرآیندهای واجی
14- «شکل نوشتار و شکل گفتار» کدام واژه یک‌سان است؟ «قندشکن، قلم‌دان، زودتر» : قلم دان
15- «فرآیندهای واجی» در چند شکل پدید می‌آیند؟ چهار شکل
16- شکل‌های مختلف «فرایندهای واجی» را نام ببرید. کاهش، ‌افزایش، ابدال،‌ادغام
17- اگر بتوان در میان دو تکواژ، تکواژ دیگری قرار داد نشان چیست؟ نشان این است که تکواژها از هم جدا هستند.
18- «وند» در واژه‌ی «مردانه» چه نوع «وندی» است؟ اشتقاقی
19- «مضاف و مضاف‌الیه» اگر تشکیل یک کلمه بدهند چند «تکیه» می‌گیرند؟ یک تکیه
20- واژه‌های «نزدیک‌بین، دیریاب، زودرس» از چه بخش‌هایی ترکیب شده‌اند؟ صفت + بن مضارع
درس هفدهم - کلمات دخیل در املای فارسی
دانستنی‌های درس
1- مفهوم کلمات «دخیل» چیست؟ کلماتی که فارسی نیستند و از زبان‌های دیگر وارد زبان فارسی شده‌اند.
2- جمله‌ی «استعمال‌دخانیات ممنوع» چند کلمه‌ی «دخیل» عربی دارد؟ چهار کلمه
3- کلمات «دخیل» عربی در زبان فارسی به چند دسته تقسیم می‌شوند؟ دو دسته
4- کدام کلمه‌ی دخیل، از بقیه متفاوت است؟ «نشر، نسبتاً، تصحیح» : نسبتاً
5- نشانه‌های خاص زبان عربی چیست؟ حروف جاره، تنوین، ال
6- اصطلاح «جارومجرور» یعنی ... : کلماتی که از یک حرف و یک اسم تشکیل شده‌اند.
7- کلمات «تنوین‌دار» عربی در زبان فارسی چه نقشی می‌گیرند؟ قید
8- «ال» در زبان عربی در چه صورتی تلفظ نمی‌شود؟ اگر کلمه با حروف قمری آغاز شود.
9- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «عقرب جراره، طیلسان آبی، غایت‌القسوای مقصود» : غایب‌القصوی
10- کلمات عربی از مقوله‌ی «اعلام و اشخاص» در زبان فارسی در کدام نقش کاربرد دارند؟ اسم یا صفت
درس هیجدهم - مرجع‌شناسی
دانستنی‌های درس
1- برای انجام دادن هر گونه پژوهش باید ... : منابع را بشناسیم.
2- کتاب‌هایی که «حاوی زبده‌ای از همه‌ی رشته‌های علوم انسانی یا رشته‌ای معین» هستند، چیست؟ دایرة‌المعارف‌ها
3- اولین «دایرة‌المعارف‌ها» در کدام کشورها نوشته‌شد؟ چین و ایران
4- کدام کتاب نوعی «دایرةالمعارف چنددانشی» نیست؟ «لغت فرس اسدی،جامع‌العلوم رازی،رسایل اخوان‌الصفا» : لغت فرس اسدی
5- تألیف دایرةالمعارف‌ها به شیوه ی نوین از چه قرنی و در کجا رواج یافت؟ هفدهم، اروپا
6- نخستین دایرة‌المعارف فارسی چه بود؟ ترجمه‌ی دایرةالمعارف اسلام
7- تألیف‌دایرةالمعارف درایران ازچه‌زمانی‌آغازشد؟حدود پنجاه سال پیش
8- «دایرةالمعارف فارسی» به سرپرستی چه کسی و در چند مجلّد چاپ شد؟ دکتر غلامحسین مصاحب، سه جلد.
9- کار تدوین «دانش‌نامه‌ی ایران و اسلام» زیر نظر چه کسی شروع شد؟ احسان یار شاطر
10- ویژگی‌های «دایرة‌المعارف فارسی» چه بود؟ انتخاب واژگان فارسی، دقت علمی، نوجویی و ابتکار
11- شرح‌داده‌شده مربوط‌به کدام‌کتاب‌است؟«درسال1362 کار تدوین وتألیف آن از حرف «ب» آغاز شد.» دانش‌نامه‌ی جهان اسلام
12- نویسنده‌ی کتاب «تاریخ و حال ایران» کیست؟ مهدی بامداد
13- «فهرست کتاب‌های چاپی فارسی» تألیف کیست؟ خان بابامشار
14- ماهنامه‌ی‌وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که هر ماه فهرست کامل مقالات و کتاب‌های تازه در آن منتشر می‌شود، چیست؟ نمایه
15- «فهرست‌مقالات‌فارسی»ازکیست وچندجلداست؟ایرج‌افشار،پنج
16- کدام‌یک‌«ازمنافع‌دیداری وشنیداری» نیست؟ «میکروفیلم، فیش، عکس و اسلاید» : فیش
17- شیوه‌ی‌تنظیم«فهرست مقالات فارسی» چگونه است؟ موضوعی
18- چه منابعی در سال‌های اخیر بیش از همه بر روند تحقیقات اثر گذاشته است؟ منابع رایانه‌ای
19- «فهرست‌ها» از کدام‌گروه کتاب‌های‌مرجع هستند؟ منابع فرعی
20- جدیدترین‌روش‌ذخیره‌سازی داده‌ها چیست؟ ذخیره‌سازی‌نوری
درس نوزدهم - ساخمان واژه
دانستنی‌های درس
1- «وندها» از نظر قرارگرفتن در ساختمان واژه، به چند نوع تقسیم می‌شوند؟ سه نوع
2- نام دیگر «تکواژ آزاد و تکواژ پیوسته» چیست؟ پایه و وند
3- ساخت کدام‌ صفت مانند بقیه نیست؟‌«نامعلوم، ناگوار، ‌نامناسب» : ناگوار
4- کدام‌واژه ازترکیب«پیشوند+اسم» ساخته نشده است؟ «نادرست، نافرمان، ناامید». نادرست
5- کدام صفت (بن فعل) ندارد؟ «ناشناس، نایاب،‌ناکام» ناکام
6- واژه‌هایی که به (‍ه ـ ه) ختم می‌شوند هنگام اتصال پسوند (ی) به آن اسم، به چه شکلی در می‌آیند؟ گی
7- از واژه‌های داده شده، کدام یک تعبیری دوگانه ندارد؟ «قصابی، بخاری، خانگی» خانگی
8- تکواژپایه‌درکدام گزینه عربی نیست؟‌«مرغوبیت، خوبیت، جمعیت»: خوبیت
9- «خریدار» چه نوع کلمه‌ای است؟ صفت
10- از بین کلمات داده شده، کدام صفت نیست؟ «دیدار، خواستار، گرفتار» : دیدار (اسم) است.
11- «بن ماضی +ه» چه صفتی می‌سازد؟ مفعولی
12- کدام ساخت با بقیه فرق دارد؟ «خنده، پایه، ناله» پایه
13- «خزنده» چه نوع صفتی است؟ فاعلی
14- پسوند (دان) در کدام واژه با بقیه فرق دارد؟ «نمکدان، چینه‌دان، نادان» : نادان
15- کدام واژه صفت نیست؟ «رنگین، نگین، زرین» : نگین
16- ساخت دستوری کدام واژه با بقیه فرق دارد؟ «شرمگین، سنگین، غمگین» : سنگین
17- «فرآیند کاهش واجی» چیست؟ حذف برخی از واج‌ها در طول زمان
18- کدام واژه «صفت شغلی» نیست؟ آهنگر، آرایشگر، لنگر» لنگر
19- وقتی آخرین واج یک هجا (چهار واجی) باشد واج / ت / و / د / در زنجیره‌ی گفتار چه می‌شود؟ حذف می‌شود.
20- کدام کلمه (پسوند) ندارد؟ «افسرده، تهرانی، ناشناس» ناشناس
درس بیستم - نقش‌های زبانی
دانستنی‌های درس
1- نقش‌های اساسی‌تر زبان چند نوع‌اند؟ چهار نوع
2- اساسی‌ترین نقش زبان ... : ایجاد ارتباط در میان یک جامعه‌ی زبانی است.
3- «محمل اندیشه بودن زبان» به چه معنی است؟ بدون زبان، نمی‌توان به تفکر و اندیشه پرداخت.
4- در عبارت «راستی، فردا کلاس ادبیات دیرتر شروع می‌شود.» کدام‌یک از نقش‌های زبان بیان شده است؟ ایجاد ارتباط
5- کدام واژه مفهومی «انتزاعی» نیست؟ «کاشتن، رشدکردن، انسان»: انسان، مفهومی عام است.
6- مفاهیم عام و مفاهیم انتزاعی چگونه برای ما فراهم می‌شوند؟ از طریق زبان
7- اصطلاح«حدیث‌نفس»به‌چه معنی است؟ درباره‌ی خود سخن گفتن.
8- چه زمانی نقش‌های مختلف زبان را می‌آموزیم؟ در کودکی همراه با خود زبان
9- اصول و ضوابط آفرینش ادبی جزء ... : نظام زبان نیستند.
10- ساخت‌های صوری زبان را نام ببرید؟ صرفی، آوایی، نحوی
11- «هدف از هر ارتباط زبانی» چیست؟ انتقال اطلاع به دیگران
12- با تکیه بر کدام عامل درباره‌ی جمله‌ی (درخت انسان می‌کارد.) می‌گوییم این حکم صادق نیست؟ با تکیه بر زبان
13- شاعر کدام دو ساخت را بر مجموعه‌ی ساخت‌های آوایی فارسی افزوده است؟ وزن، قافیه
14- برای درک و فهم درستی از آفریده‌های ادبی چه باید کرد؟ از فنون و علوم و سنت‌های ادبی یاری گرفت.
15- برای آسان شدن تلفظ میان دو واژه‌ی (مو) و (کوتاه) چه می‌کنیم؟ یک صامت اضافه می‌کنیم.
درس بیست و یک وبیست ودو - کلمات دخیل / ساختمان واژه
دانستنی‌های درس
1- کدام ترکیب غلط املایی دارد؟ «قیه و فریاد،‌عتاب و خطاب، مواحب خداداد» : مواهب خداداد
2- املای «اصطلاحات علمی عربی» که جزئی از زبان فارسی شده است، چگونه است؟ شکل املا (قالبی) است، در قالب رسم‌الخط عربی باید نوشته شود.
3- کدام واژه‌ی غیرساده در شمار صفت های مشترک با قید نیست؟ «هنرور، ناخواسته، شجاعانه» : هنرور
4- برای تشخیص (اسم وصفت) در واژه‌های غیرساده، چه باید کرد؟ باید به کاربرد آن‌ها در جمله‌ توجه کرد.
5- کدام ترکیب غلط املایی ندارد؟ «رمز حویت، ایجاذ مخل، مالیات مستغلات». مالیات مستغلات
6- بخش مهمی از واژه‌های مورد نیاز در زبان فارسی چگونه تأمین می‌شود؟ از راه مرکب‌سازی و مشتق‌سازی
7- به چند شکل واژه‌ی «مشتق ـ مرکب» ساخته می‌شود؟ دو شکل
8- واژه‌ی «مشتق ـ مرکب) چگونه ساخته می شود؟ واژه مشتق + تکواژ آزاد
9- «ادغام» چیست؟ یکی‌شدن دو حرف هم‌جنس به دلیل نزدیکی به‌هم
10- در کدام واژه نمی‌تواند «ادغام» انجام شود؟ «کبود ده، زودتر، قلم‌دان» : قلم دان
11- کدام واژه‌ی «مشتق» بیش از یک (وند) دارد؟ «ناراحتی، مرگ و میر، قدم به قدم» : ناراحتی
12- کدام واژه (صفت مرکب + وند) است؟ «ناجوان‌مرد، کارشناسی، داد و ستد» : کارشناسی
13- ادغام در کدام واژه فقط در «زبان گفتار» نیست؟ «شپره، بلند تر، تب‌بر» : سپره
14- کدام ترکیب عربی در فارسی مطابق با رسم‌الخط واملای زبان عربی نوشته نشده است؟ «المؤمن مرآت المؤمن، نغوذ بالله» : المومن مرآت المؤمن
15- یکی از ویژگی‌های زبان و ادب فارسی این است که ... : با آیات و احادیث و معارف اسلامی در هم آمیخته است.

پا یان

اسمعیل دوشنبه 2 آبان‌ماه سال 1390 ساعت 11:40 ق.ظ

0 نظر

فردوسی

دسته‌ها

برگه‌ها

جدیدترین یادداشت‌ها

بایگانی

سوال کنکور85

نکات مهم درسی